25 Ekim 2013 Cuma

ALMANYA'DA HALKBİLİMİ ÇALIŞMALARI

Halkbilimi disiplinin  ortaya çıkışından önce tesadüfin sevkiyle veya farklı amaçlarla bugün folkloristik içinde ele alınan konularda yapılan bilgi derlemelerine istinaden ulusal halkbilimi kurallarını başlatarak ''eskilik '' ve dolayısıyla da ulusal gurura vurgu yapmaya veya ''okşamaya'' yönelik ele alışlarda vardır. Bunlardan birisine göre (Taylor: 1961) , Almah Halk Bilimi çalışmaları, Hz. İsa'dan sonra 1.yüzyıla kadar götürülmektedir. Çünki , M.S100 yılında ''Tacitus'''un yaptığı  ''Germania'' adlı çalışmadan başlayarak 16. ve 17. yüzyıllara Almanlar arasında Alman eski halk eserlerini toplama geleneği amatörce ve başka amaçlar için yapılmış olsa da örtülü olarak mevcuttu .

17. yüzyılın sonundan itibaren tarihi ve coğrafi ve halk eserlerini toplama gelenekeri bir antikacı merakının da ötesinde gelişme göstererek folklor, artık malzeme koleksiyonculuğundan ziyade , ciddi bir bilimsel çalışma sahası olarak görünmeye başlanır. Bu çığır açıcı dönemde Alman üniversitelerinde hayaletler ve hurafeler gibi kesinlikle halkbilimi sahasında yer alan konularda doktora tezlerinin yazıldığı bile görülmektedir. Ancak bunlar özellikle 18. yüzyıl Rasyonalizminin doğrultusunda kesinleşmeye ve reddetmeye yönelik çalışmalardı ve daha çok ilahiyat vb.  disiplinler tarafından gerçekleştiriliyorlardı.

Bu bağlamad , günümüz modern halkbiliminin temellerini, Alman Grim kardeşler 'in 19.yüzyılın ilk yarısındaki çalışmalarına borçluyuz. Jacob Grimm'in Alman halkbilimi çalışmalarına verdiği yön yakın zamanlara kadar, Alman halkbilimi disiplinin karakteristiğini teşkil etmiştir. Grimm kardeşler yaşadıkları zamanı ve ünlü filozof HERDER 'in yönlendirdiği romantik atmosferin etkisiyle ''Alman olma '' özelliğine sahip herşeyin saklanıp korunması amacıyla hareket etti . Bu yönelimin altında özellikle Napolyon döneminin Fransız emperyalizmi milletler arası kozmopolitizm ve Alman kültürüne yönelik kültürel emperyalist tehdit etkili olmuştur. Grimm kardeşlerin Almanlıkla ve Almanları Alman kılan unsurlara ilgileri , kendilerinden önce başlamış bulunan maddi kültür unsurlarını derlemeye olan eğilim ve Alman antikalarını toplama geleneği ile birleşerek bir terkip haline gelir. Grimm'ler 1812'de ünlü ''Ev ve Peri Masalları '' adlı masal derlemelerini yayınlarlar. Bu çalışma benzerleri için bir standart olma özelliğine kavuşur . Bu dönemden itibaren kendilerini takip edenlerle birlikte benzer çalışmalar ve yapılan çalışamalarda derlenen mahsüllerin paralellerini gösterenlerinde derlenip not ve dipnotlarla ortaya konulup yayınlanması metodu gelişir.

Bu metodu alıp daha da geliştiren, İskandinavlardan özellikler Finlandıyalı halkbilimcilerin çalışmaları neticesinde de ''Tarihi - Coğrafi Fin metodu '' olarak bilinen metod ortaya çıkar. Almanya 'da Grimm kardeşlerle birlikte  söz konusu derleme ve yayınlama faaliyetleri yürütenler yaptıkları işi volkskunda (halkbilimi) olarak adlandırırlar. 1890 yılında '' Verein Fürvolkskunde '' adlı halkbilimi derleme ve değerlendirme çalışmalarını örgütleyen ve kısa sürede Almanya'nın tamamında yaygınlaşacak olan dernek kurulur. Bu tür sistematik çalışmaların sonucu olarak, bugün dünyadaki en büyük halkbilimi arşivi Almanların ''Deutsches Volksliend Archiv at Frieburg Breusgaus '' adlı halk kültürü arşivleridir.

Günümüz Almanyasında akademik , bürokratik , politik hayatta ve üniversitelerde halkbilimine verilen yer , henüz dünyanın hiçbir ülkesinde verilmemiştir.  Almanlar halkbilimini halkın kalıbı , ruhu ve türünün topyekün bilimsel incelemesi olarak kabul etmektedirler. Alman üniversitelerinde sosyoloji , psikoloji ve siyasal bilimler halkbiliminin birer alt dalı veya kolu olarak kabul edilmekte ve eğitim buna göre dizayn edilmektedir. Kısaca, Almanya'da bugün halkbilimi eğitim ve öğretimi, siyasal bilimlerin ve uluslararası ilişkiler bölümlerinin , sosyal ve kültürel politikanın kaynak ve temeli olarak kabul edilmektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder