ALPAMIŞ DESTANI

ALPAMI Ş 
1. Burungu ötken zamanda, Cidalı Baysun deygan yerda, 
2. ötken Alpamış Batırının tarifi hikayatı abyatıdır. 3. Burungu ötken zamanda, Cidalı Baysun elinde Baybörü, Baysarı 
4. iki tenkalmen Bay idi. Dört tulgu may idi. Baylığın munı yok 
5. bir ferzandnıng derdinan. (Baybörü:) Eşiktan tözgö karar günü yok, Baysarı 
Bay. 
6. Bay birbiriga aytadı: Ey Baybörü, bol dünyadan bi ferzend öter bolduk. 
7. Hakdan bolsa inayet, peygamberden şafaat, pirlardan bolsa keramet. Yalgız 
8. zürriyet deyib hakdan tilek edelik. Bol söz bir birina makul geldi. Evliya 
9. koymay tünadi , Hakdan tilek etti. Yığlab yürügenide, iki Bay vade 
10. etdi. Alla Taala bizlarga ferzand verse, birimize oğul birimize kız verse, 
11. san mening kızımgı alarmıdıng, arı al dedim dedi. Mening oğlum bolsa, 
12. sening kızıng bolsa men sana kızımdı verür idim deyib akladı, vade 
13. kıldı. Kızı bolmay turganında iki Bay kuda boldu. 
14. Alla Taala rahim edib, tileğin kabul etdi. Şol vakitlar bolganında, 
15. aradan köp gün ötdü. Ellerine kaytu talabın etdi. Selamet 
16. ellerine geldi. Baybörü Baynıng alganına Can Talas Baybiçedir 
17. idi. Baysarı Baydıng alganına Altun saç Baybiçe idi. 
18. alganlarına yakınlık etdi. Göz yaşı kabul boldu. Boyna hamile bütdü. 
19. Tokuz ay on bir gün köterdi. Kabir tapsa kan Bayda, boyurgansa 
20. tün fayda. Kende ki tuman orlasa gözü yeride görmede. Eid günü 
21. manıng boldu Baybörü Baydıng alganı bir oğul bir kız doğurdu. Baysarı 
22. Baynıng algani bir kız toğurdu. Katta Bayram toy birdi. Toksannan be 
23. soydurub, dört koldan ocak kazdırdı. Altin kabak attırdı. Dan 24. biröv caylab çaptırdı, pehlivan ceket tutturdu. Otuz gün oyun 
25. kırk gün toyun etdi. Uyun içinde altun beşik salub, iki Bay 
26. ferzandların alub geldi. Hoca mollanıng aldılarına alub gelib koydu. 
27. Allahın yahşı bendesi sizlar ferzandlarımıng adın koyung, fatıha bering. 
28. Köp Baylar inam birdi. Sarfaylar şol vakitlarında birov o bolsun, 
29. bir o bol bolsun dedi. Baylarnıng gönlüne makul gelmedi. 
30. Kıbla tarafina karasa, ba şı nda kulahınıng neyinde ceğde üstünde 
31. melle hoca mollalar gördü. Özları bir yahşı bende, yedi kalender peyda 
32. boldu. Hoca mollalar aytadı: Ey Baybörü Bay, göz yaşın kabul 
33. bolgan iken, gaibden bahtlı kalender geldi. Şular ferzandleringing 
34. adın koysun. Şular ne dese, hem bizlar amin deyib kul köter eli dedi. 
35. Toy hanadan, toy ulusun birdi. Yedi kalenderler ortağa çağırıb, 
36. alub gaibden gelgen bende, sizler şol ferzandlerning adın koyung dedi. 
37. Kalendarlar yahşı dedi. Baybörü Baydıng yalgaz oğlunun adına 
38. merd Alpamışs bolsun dedi. Kıznıng adına Karlıgaç (Kırlangıç) bolsun, 
Baysarı 
39. Baynıng kızınıng adına Gülbarçın bolsun dedi. Gülbarçın Alpamışga 
40. çift bolsun dedi. Alpamışnı yeti kalender aldıga alıb özünün 
41. arkasına pençe urub, yalnız oğlum sen dedi. Yedi piring men dedi. 
42. Tar yolda taykak kişide, başınyga iş tüşgan yerde, yedi kamil pirim 
43. deyib yad etseng, Alla Taala yardım birsa, kollamak bizga şart diygan. 
44. Gaib eren kırk çilten iken gözden gaib boldu. Katta Bayram toy 45. tarkab gitti. Aradan yedi yıl ötdü. Birgünü oturub iki Bay kengeş 
46. etdi. Oğul der ki oğul birdi, kız der ki kız birdi, ikimiz kuda 
47. bolduk. Karılık karşı gelganında, yiğitlik yelip ötganıda, elde katta 
48. Bayram toylar bar. Karakasga at binseng, at kuyruğun sart tüysan, 
49. kartayganda kök börü oğlakğa düsen kalay bolar iken düştü. 
50. Bedevining saylab binib kök börü oğlakga tüsdü. Baysarı Bay 
51. oglakkı aldi da kaçdı. Baybörü Bay izinan kovub yetdi. Oğlaknıng 
52. sırağınan üstab cıbırdı. Baysarı Bay cibermedi. Yekevu şu yerde 
53. zıtlaşıp, itişib birbirine kamçi salub, kuralaman icinde Baybörü 
54. Bay uruğundan köp idi. Baysarı Bayın uruğu az idi. 
55. Kökbörü oğlakna talaşıb şeytan iyesi boldu. Baysarı Bay 
56. togan kudası Bayböridan köp körülük, köp zorluk gördü * 
57. Kalsa çıksa can * diygan kudasıynan gönglü kaldı. Mening bi 
58. ferzand ayganlığımı başıma geltürdü. Kim koyunluk sebebinan Baysarı 
59. şaşıp merekeden uyuna kaytdı. Bağrının suyuga çerke berib yeti 
60. gün yeti tün dalağa çıkmayı hafa bulub yatdı. Yatıb oyalanıb 
61. mening kıyamatlıg kudam idi, Baybörü mening korluğun, zorluğun 
62. görüb yürgenca yana bir yurtlarıga başımnı alub keteyim. Er 
63. yiğit kudasınıng korluğuna cıdamay bir yurtlarga gitayın. Baybörü Bayga 
64. kızımdı birmayın. Bir salum tuzumdu hem birmayın. Bol yalgancı dünyada 
65. Baybörü Baydının serem yüzün görmeyim deyib, altıaycılık kırk günçilik 66. yolga, Tayşa Hanıng iline, toksan narga can artub, Tayşa Kalmakdıng 
67. iline göçdü. Ak Bulak deygan bolakdıng başına çıkdı. Tuni manan 
68. yolda sehering fayz vaktinda toksan narga kaytadan can artdı. 
69. Gül Barçın cannı altun kebeceğe salub kara nardıng üstünde, 
70. Altun Saç adlı alganı bir söz dedi: * Hava cavsun, aydın 
71. günlar sel bolsun * yıldan yılga bol devletinin mal bolsun * 
72. seher vaktinde toksan narga yük artıb * Gül Barçınıng atası, 
73. sizga yol bolsun * ayıl tartdık dan bedeving beline * kulak 
74. saldık men Moğolunung tiline * seher vaktda toksan narga yük salub * 
75. men baraman kanday şahınıng iline. Cuvab Baysarı Bay: mang yığlayıngda 
76. kılgandı kalem kaş * korluk menan ötmey diygen içgen aş * 
77. korgan korlugumnu beyan eyleyim * (Baysarı:) Kemlik tartıb yığla birma 
78. Altun Saç * on törtünde bülend toğan ay idin * bu dünyada 
79. dört tulukga say idin * azdan devran sürgan baytak elimde * 
80. bol yurtlarda iki tengles Bay idik * ontörtünde bülend togan 
81. ay boldu * bol dünyada dört tulugum say boldu * azdan daveran 
82. sürgan baytak ilimde * at çabdırgan günda bayram toy boldu * 
83. deli gönlüm taşgan men * bedevge kamçı baskan men * esirde algın 
84. dalada * ulağni alıb kaçgan men * maksadga kimler yetgendi * bir 
85. zürriyet kadiri bizga ötgandi * kıyametlik kudam idi Bayborı * 
86. kiynimden kovub tiykandi * kıyamatlık kudeman * başıma kamşı 87. tiggendi * aldımda ağam yoğ ikan, kıynımda inim yoku ikan * bir 
88. ferzanding kemiynan * kiyamatlik kudamdan basima kamsi tiggendi * 
89. tartdım ayıl nardınng beline * alti ayçılık kırk günçılık yol 
90. yurub * men barurman Tayşa Kalmak iline * at kuyruğun tüyerim * 
91. armansız davran sürerim * yalguz kızım Barçınnı * din bilmagan Kalmakka 
* 
92. saylab yürub beririm. * Cevab Altun Saç: Men yığlaymın gözde yaşım * 
93. göl bolub * artım yabkan kara saçım gül bolub * olday görkan 
94. yalgız kızım Gülbarçın * azdım devran süralmadı kız bolub * doksan 
95. kirme bağının gülü Şolmayma * arlı yiğit namus belan ölmeyme * 
96. ağayın men kim uruşmas talaşmas * abiruy varda elge kaytsak bolmayma * 
97. salmas kadir mevlam başka yarlıknı * kalar din bilmesler fiili tarlıkını * 
98. ağayın min kim uruşmas talaşmas * kayt kıl rahmat imdi abruy 
99. barlıkda * naz bedavnıng minnatıdendur tirliği * zayi bolur ömrümün 
100. şirliği * kel kaytalık emdi ebruy barlıkda * yaman bolur din 
101. bilmesinin korlugu * Imdi şol kitgannan göçüb gitdi. Altı 
102. aycılık kırk günçülük yol yürüyüp, sağı selamet Tayşa Hanıng 
103. iline barıb tüşdü. (Tayşa) Kenkine konuş birdi. Çarvağa çay birdi. Tayşa 
104. Kalmakdın ilinde fıkara bolub, zekatın berib, yüre birdi. Kiması 
105. şul boldu. Kurumsak atandı. Alkıssa aradan yedi yıl ötdü. Munda 
106. ketkanda Gülbarçın yedi yaşında idi. Yedi yıl ötdü, yaşı ondörde 
107. yetdi * Ol ayındakı haberdi kimnen işitdin * Tayşa Kalmakdan 108. işitting * Yurt eğesi Tayşa Hannıng kulağına yetdi. Altmış iki 
109. alemdarlar, otuz iki mühurdarlar hemesi işitdi. Barçinin tarifini 
110. Tayşa Hanga aytd. Aynalayın kayınayım. Bayağı kelgen Baysarı diygan 
111. fıkaraning diygen bir kızı bar iken, sizga layık ikan didi. Padişah (Tayşa) 
makul 
112. gördü. Şol Bay bizga kızın birmas migan, bizdi kuyov dimas mikan? 
113. Onda aytadı: Sizden artuk kimga biredi? Taksir dedi. Bar onday 
114. bolsa aytırıb geling dedi. Şol vakitlerinde Karacan deygan Kalmak, 
115. özü bahadur, özü pehlivan bol hem bir kalanıng hakimi idi. * 
116. (Karacan:) Hanınıng işi el menan * Padişah zorluk kılman, ne işi bar kız 
menan * 
117. Nasib bolsa Barçın Can * devran sürer biz manan * Karacan aytadı: 
118. Men alamın; Tayşa Han aytdı: Men alamın. 
119. Şol vakitlarda vazir-i azamlar menan kengeşde köpde Hızır, mingde veli 
bar. 
120. (kengeşteki vezirler:) Padişaga aytadı: Ey Taksir, aytıb irişip turganca, siz 
Padişasiz. Yübering tokuz 
121. yavşu, Karacan yübersün tokuz yavşu, kaysınızga birse ikbaliniz dedi. Bol 
122. söz Padişaga makul geldi. Aman sözdüng kızıgı yakın geldi. Padişah sayladı 
123. tokuz yavşunu, Karacan sayladı tokuz yavşunu. Padişam teklif etdi on 
124. sekiz yavşuga: Baysarı Bayding kızng Padişam dise manga bersin; Batır 
dise 
125. Karacanga bersin. Ihtiyarı Baysarıda. Padişamda zorluk bolmaydı, 
126. ne etse özü bilsin. Onsekiz Kalmak bedevge bindi. Baysarı Baydın 127. ordasına yürüş kıldı. Padişanıng yahşi veziri tokuz yavşının 
128. başı idi. Kökaman Kaska dır idi. Baysarı Bay tikkan ak 
129. ordaga geldi * Bedevning tavdan eşkali * turmagın bizden yaşkanıb * 
130. Bol uyda bende barmıygan * biz manan haberlaşkalı * Bedev sürigan 
131. kıyataş * Akdi gözden kanlı yaş * ak uyda bende bar bolsang * 
132. çık ta uydan habarlaş * Baysarı maydanga çıkdı. Padişahdan gelgan 
133. adam ekenliğini bilib, Baysarı Baydıng renggi uçdu. Yol bolsun 
134. didi. Şol vakitleride Kökaman Kaska aytdı: * Lal-i mercanlı sedefli * 
135. düşmanga birdik edebi * Arada yavşu yürümeklik, kethüdalardan 
136. sebebdi * dünya fani yalgandı * kimlarga vefa kalgandı * arada yavşı 
137. yürumeklik * bizlerden emes Baysarı * kethüdalardan 
138. kalgandı * karagan nayza tuğ baylab * kıyıp Bayga gelganman * 
139. ak körövge göz oynab * selamlıga gelgenman * yeki müslüman 
140. balasın evlenmekke geleman * evleştirmek elçiden * cavlaşdırmak 
141. cavşıdan * Kuşlarını salgan avcı men * sizde kız bar bizda oğul * 
142. kızınga gelgan cavşı men * yalın bedevning öresin * Konguratdan 
143. çıkkan töresin * Tayşadan gelgan tokuzmuz * Karacanman tokuzmuz * 
144. Padişah desang Tayşaga * Batır desang Karacanga * ihtiyarında 
145. Baysarı * Baröınıngdı beresin * sözünü kanday korasın * 
146. Baysarınıng gitdi medeti * belinden taydı davlatı * 
147. kaytıb ordağa girdi Barçın yalguz olday görgan kızına karab: 148. Gevherim sensin mening karağım sen bolmasang kim bolar? Haldan 
149. sorağın Tayşa Handan sizga yavşı gelibdi. Karacannan ikevu 
150. talaş bolubdu kaysısına kalab göngül birasın? Aynalay korgan çırağım. 
151. Şol vakitlarda Barçın can turub söyleydi * aklım boldu bol 
152. meydanda imdi lal * Kalmakdın ikiside televi dünya mal * Yığlay 
153. birma ata gönlüm bözüldu * hak yayında karar büter atacan * işbu 
154. demnen öz demangını dem deme * adam görsang sen özünden kem deme 
* 
155. yığlay buyurman ata gönlüm bözüldu * Barçın canın bar da ata gam yeme 
* 
156. ayna manan ak yüzümnü göreyim * hakdıng salgan süresine göreyin * 
157. yığlay birma ata, şükür kılayın * şol Kalmakka barıb cevab bereyim * 
158. yıldan yılga talday boyum uzadı * yarnıng derti vay bahtımı kesedi * 
159. binip bedev her meydandan yılmayma * savaş günü at kuyruğun 
160. örmayma * kabul kılıb berding Kungrat sultanına * aman bolsa 
161. on dört yaşda kelmeyme * bolmay savaş at kuyruğun öresin * 
162. men bilemen ata, kaygır töresin * erten menin mal eğesi kelgende * 
163. canım ata senib cevab beresin. * Habar Altun Saç taki: * Seher 
164. vakti sarı atan yük artdırdıng * din bilmagan Kalmaklarga 
165. çatdurdun * göçübte deyüb zar yığladım elimde * munda kelib kanca 
166. dünya arttırdıng. * Cevab Barçınıng, saçrab orundan turdu 
167. kınay belini burdu, köyüktey boynun burdu, Barçın dilber iki 168. kulun alga koşorub, Tayşa Handan gelgen yavşıga karab, söz 
169. söyleb turgan şekli: * Men yığladım sizni görüb zar zar * 
170. köp yığlayman aşım nekir kemlik bar * erem deyip kelgen Barçın canın 
men idim * 
171. kulak salsan men gönlümden arzi bar * Padişahdan kelgen cavşılar * 
172. mening aytkan bol sözüm * Tayşa Hanga aytub bar * çalın bedevning 
173. öredi * yiğitten pohta töradi * Tayşa Han diygan ol bolsa * 
174. Barçın diygan men idım * bizler bir işsiz gelgan misafir * bizga altı 
175. ay mühlet biradı * aradan altı ay ötkence * arığı * 
176. semiz bolsa tabdasın * ak süngüsünü sablasın * zerli tonum giyemin * 
177. muhtaç men işim ciyamın * kırk günçülük Bayrakka * munglu bolgan 
178. Barçın men * Bayrakka başım koyamın * binip bedev çelgenga * armansız 
179. davran sürganga * kırk günçilik Bayrakdan * atı özüp gelgenda * 
180. kay Kızılbaş demeymin * kay bir Kalmak deymayman * bahtı kara 
181. Barçın men * Han hanunnga aytub bar * özüm sovgan tiyemin. Bol 
182. söznü aytdı. Cavşıylar kaytdı Tayşa Hanıng nazarına bardı. Hanga 
183. tiyaman deyib aytdı. Karacanıng yabargan cavşısı hem bol 
184. hem sagan tiyemin deyib aytdı deyib bardı. Han aytdı men alam deyib, 
185. Karacan aytdı men alamın. * Yekevleri irişti * irişkileri 
186. kirişti * Barçın canga talasıb ikisi zıd boldu * sen niytasın 
187. sen niytasın deyib * laf leşger köp menan * dübürlegen top menan * 
188. yekevü yağu bolub tokuz yoldıng terebigetine karasa ondokuzbin gela Batır * 
189. kızıl çekmen tolu Batır * ak çatır kök çatır * derebüge barub 
190. kurulub yatır * meydanda savaş boldu * at bağrınan kanboldu * 
191. özengindan sel boldu * yolganın kara sayları * taşköpür 
192. yeni yol boldu * özü özünün kırgın boldu * şol Barçın 
193. sebeb boldu * ham inan, ham inanmang. * 
194. Aradan dört ay ötganca Kalmaklar özü özünan kırgın boldu. 
195. Indi söznü Alpamışdan işiting. Bayçobar atga binip Kalmakka 
196. gitgan yarının izinden. 
197. Bayborınıng bir kulu bar idi. Adını sorsang Kultaydır idi. 
198. Toksan kuldıng başı iydi. Yılkınıng başında çatır idi. (Alpamiş'ın) Atası 
199. menin anasi yalgız ölümle ayrolub kalur men deyib, gelinining (ardından) 
200. gitgening aytgan ı yok idi. (Alpamış) Tilladan eğerdi inina salub köp 
201. yılkınıng başında yatgan Kultay babasının kaşına geldi. Alpamış 
202. yedi yaşga kelgen song bir nice nasi kolunda şol bir ferzandına niyet 
203. koylub aytıb idi. Düldül kulun yedi cana çıkıb idi. Bir ş imal 
204. binse, bende bingan iymas idi. Ol Bayçobar aytar idi: 
205. ya meni bir er biner ya şimal yel biner. Kaysı bahadur beni binse 
kuyruğunan 
206. tartıb turguzgan kişi biner deyib dedi. Şunday Bayçobar at şol 
207. söznü könglününg makul kılıb yürür idi. (Alpamış:) Sonday Kalmakka 
gitgan 208. gelininin izinen ketaman bana bir at ver dedi. Yahşınıng fiili benim 
209. iniyşiga aytıb aydum balam, köp yılkını üstünden tokurtub aydayın 
210. sen bir taşdıng kaşında yat. Sen nazarında eryiğit iykeninde 
211. bileyim. Özinga münasıb aytgan kulundu üstab al. Balam sening yahşı 
212. ikenliğini bileyim. Balam işindi tanıb uslasang kulundan ayrılab 
213. vereyim. Köp yılkınıng üstünen tokutub aydadı. Yılkı man baba canına feda 
214. ayladı. Hama yılkılar Alpamışdın üstüden ötdü. Özününg Baybörü 
215. bay atasınynıng köp yılkısınıng içinden hiç bir bedevni gönlü 
216. kabul tutmadı. Yılkının bir kara görünüm songünda bir Bayçobar at 
217. göründü. Yelesi kulağının aşkan, dört ayağın ting baskan, kuyruğunda 
218. bir koltuk seksevuldung ak buzişgi çalga gelina kahramanıng bir arka 
219. kannıng bakınıng burçiği Alpamış yatkan, at taştung ostnan yürtüb 
220. öte birdi. Alpamış bileğina koçeyin yaydı, saçrab orunudan turdu. 
221. Alpamış sultan aynı on dört yaşında atdın kuyruğunan yolbars yaşday 
222. pence saldı. Alpamış diygan elif idi. Canıvar Bayçobar nardayın tizin 
223. bükdü. Kancalab kulağın tikdi. Üç mertebe zor saldı. Alpamış yubarmadı. 
224. Alpamış alp zorluğun bildirdi. Şunday g i nan bildurdu. Bayçobar 
225. atın özününg vadesi var idi. Meni kuyruğumnan tartıb turguzgan 
226. er binar deyib idi. Meğer bolsa egam şol deyib tura birdi. Kultay adlı 
227. babası yanına geldi. Kutlu bolsun mingan atynıng * sen, sen manıng 
228. medetin * kutlu bolsun çobar atıng * boynına takgan tumarıyng * 229. çabkanda tarkar tumarıydın * her yerlerde gönlünga yarar çırağım, mingen 
230. çobarıng * (Alpamış) Tilleden eğer saldı, çift ayalın saldı. Polatdan davul 
231. töngörüp * artına kalkan büktürüp * karagay neyza büktürüp * 
232. astındaki çobarın * öz başı men ting görüb * Kultay atlı 
233. babadan. Bindi bedevning beline * sefer kıldı meydanga. Tayşa Kalmak 
iline * 
234. onda munda yol binen * bol zamanda til binan * akça yüzün Şoldurub * 
235. gamka gönlün toldurub * Barçın canıng yolunda * bingan çobar 
236. boldurub * Habardı kimnan işitdiğin. Bayağı Tayşa Han ilen Karacannıyng 
237. leşgeri Barçınga talaşib derbende yatar iken, seherding feyiz vaktinda 
yatkan 
238. iken, Karacan bir atdıyng debürövü kulağına geldi. Göngülleri eğranıb 
239. yerlar sıza birub Karacan seçrab orundan turdu. Tayşanıng yığısınında 
240. kayt * bizning yiğit kayt, yakarda bin kul keleyatur * yakırda 
241. bin kolga tatı turgan er keleyatur * ak savutum kiyeyin * at kuyruğun 
242. tüyeyin * kim hem bolsa Karacan adım kurumasa * bir çetinan tiyglaşab 
aç 
243. boriday tiyayın * it özü ala bolsada, börü görsa biriger diygan Karacan, 
244. her kim el ellerine kaytdı. Karacan seherden tang atkanca yol yürüdü. Gün 
245. kızarıb çıktı. Karacan bol dübürovu görebilmadı. Aldı tuman artı, 
246. karangı at kulağın görmaytuğun. Zemstan batur Alpamışdıng arvağı 
247. güçedi. Piri zor Karacan Alpamışdı görebilmedi. Astındaki kara 
248. tulparı gördü. Bayçobar atın terazisi bülend iken, Bayçobar 249. atdan korkanınan, Batırdıyng susynan korkanınan, yolnung gah buyanına 
250. gah oyanına can tangdap şıkıp turgan şekilde cahanda takırnı gördıyng. 
251. Kara atnı gördüng * gözler kamaşır yüzingnan * ağayının aynalsun 
252. özüngnan * murding hüdaga gözüngnan * ne gördüng kara at ne 
253. gördüng * yurtayın dedim tepindin * kaçan yemekte kem ettin * 
254. Kamçı urmam kıyın çekindin. Ne gördüng * on dörtde tarlan 
255. asbaysın * ömrdan gözüm casbaysın * kamçılasam kadam basmaysın * ne 
256. gördüng kara at ne gördüng * beklar kurgan çadırıma * altında 
257. yolbars yatarma * kelgenler bizdan Batırmı * ne gördüng kara 
258. at ne gördüng * at çomulgan termeken * kelgenler bizdan ermeken * 
259. namerding kaygı yermeken * ne gördüng kara at ne gördüng. * 
260. Şol vakitlarda Karacan karasa tuman açıldı. Şimal turdu. Karasa yüzü 
261. kubaca, gözü alaca, özü bir on dört yaşar tamaşa, bir kahkülü altundan 
262. bir kahkülü gümüşden, ayni on dört yaşda Alpamış gördü. Oy bayzen 
263. Baysunlu Özbeg * yadugar ya dua koy * alayın canını, dökeyim 
264. kanını. Huda yağısın. * Aydın günler sel bolsun * yıldan yılga 
265. bol devletim mal bolsun * ömrüm bolub sendey bola görmedim * 
266. uğru sunlu kayser şunlu yol bolsun * bülend derler bol Kalmakdın 
267. dağını * seisen bilerden bedevning tavını * kaysı elden kanday 
268. elga barasın * kim bolarsın, sen kiyalli kut, ya beyli. * Cevab 
269. Alpamışdın: Ayl tarkanım bedevning beli * içgenim süsenim Baysunun 270. gölü * özüm adım sorsang manga derler Alpamış * atam adın 
271. sorsan derler Baybörü * köp gün boldu ben çıkanım ilimden * 
272. Kongur kaz uçkandı Baysun gölünden * on dört yaşda bedev saylab 
273. ben binip * ben gelemen Barçın cannıng gininden * dedigenda 
274. tavdan bedav otgandı * sabır eylagan maksuduna yetgandı * yedi 
275. yaşda molla okub yurganda * Barçın canım şol illarge gelgandı * 
276. bağ içinde elma iken nar iken * Hak yaratkan dergahında yar mı iken * 
277. çiftimdan ayrılgan ben bir munglu ben * şol yarımnı görgan 
278. bilgen var mi ki? * Karacan kark kark güladi: Sendan baska yekev 
279. idi hariydar * açulmakka bol meydanda gül gerek * küydürmekke 
280. bizga şunday dil kerak * gelgan yardı bizdan ayırıp almakka * 
281. bizlardan ziyadarak belki er gerek * acuvlansam men alarman canıngdı * 
282. teringding tögöyün kızıl kanıngdı * kayta birgil kelgan sonlu gelgen 
283. yoluna * ala almas kelgen Barçın yarıngdı * kaçsang at 
284. salur men sonlu süngüge * tursang tutulursun canım kuluma * ala 
285. almas sen gelgen Barçın yarıngdı * kayta bir ay sonlu gelgen 
286. yolunga * Batır Alpamışdın dimağı toldu, köp acuvu geldi: 
287. Işbu demnan öz demini dem deme * adam görsang senin özüngdan 
288. kem deme * bol meydanda tekebbirlig söyleme * şuygabın inandı Kalmak, 
289. gam yeme * gözünde alartıb cayamısın * özyüngdü merd, beni 
290. namerd demeğen sen * bol meydanda tekebbirler söyleme * şol söz 
menan 291. bizni korkar deysinbe * perverdigar başga saldı tarlıkdı * Kalmak 
292. kılma fiili tarlıknı * acuvlansam men keser men başıngdı * abay 
293. siyasat men korkar dedingmi * başlagın Barçınga abiruy varlıkda. * 
294. Şol vakitler Alpamış aytadı: sen tekbirlig ülken söyleme alışmak 
295. gerekme, atışmak gerekme. Karacan Kalmak turub ne dedi: Atışsam 
296. mıltık atar ya kılıç keser. Atışgandı savaşgandı koyayın şol sunlu 
297. menan alışsam ne eder. Karacan aytadı: atışmak altı atang başına 
298. alışmak gerek dedi. Şol vakitlerinde Batır Alpamış tilladın kemerin 
299. seçdi. Bayçobar atından düştü. Karacan hem tilladan kemerin seçdi. 
300. Batır canından geçdi. Arsday ak bileğin seçib yekevi Barçın 
301. canıng yolunda canını tasaddık kıldı. Ikavi pelvanlikka turdu. 
302. Alpamış aytadı: Sen al emelinge dedi. Karacan aytadı: Sen al, 
303. emelindi dedi. (Alpamış:) Senin sakalınıng akı bar, ağalığıng tağı bar. Sen 
al 
304. emelini dedi. Karacanga nöbet birdi. (Karacan) Yolbarysday pença saldı. 
305. Alpamış adlı Sultan: Ya şer-i huda Hazret Ali er murtaza deyib mahkem 
306. sığındı. Şol vakitlarında bayağı adını koygan yedi kalender piri tayin 
307. boldu. Yedi kamil piri gelib iki ingan esel yaptı. Korgaçınday 
308. salmakdı. Kara tağday bardaşık Alpamış Sultan taraf etmedi. Yan 
309. basga alıb göradı. Aşırma alıb geledi. Hic közgatabilmedi. 
310. Arifding özüme cevizding tübüme Sultan Alpamış tarif etmedi. 
311. Karacan Alpamışga nöbet birdi. Üc kez otgan şunung evveli 312. Hudaga yığlab kaldı. (Alpamış) Yedi kamil pirine yığlab, Karacannıng 
kemerine kol 
313. saldı. Tavlab tavlab kotarıb inine aldı. Mahgemrak kısdı. (Karacanın) 
Özünan 
314. burnuynan kan gitdi. Taşlar vakitda Karacan Kalmak yalınıb yalvarıp 
315. bir söz söylab turubdu: * Yşs bedev öz devrinde çapılur * Batır 
316. bolgan ak kalkanı yabılur * sindirding belimi alding 
317. canımdı * izlediğin Barçın bolsa tabulur * yalguz idim bir 
318. birövge eş boldum * yalgancıda garib gönglüm boşgördüm * 
319. hudanı bir bildim resulnu ber hak * beş kana gün sizing menan 
320. dost boldum * kanlar olsa, ziya kalır altun tak * men söylayın 
321. agayınlar tinglab bak * bes gene gün sening manan dost boldum * 
322. hudanı bir buldum resulnu ber hak * hemeni halk etgen haksın hudayım * 
323. asi bendening tokulurmu günahim * bes gana gün sizning manan 
324. dost boldum * dinim Muslumandı birdur Hudayim * şol vakitlarıynda 
325. Alpamış gönlüne kıyal fayda boldu: Bunu öltürgan manan karayer tolar 
326. deysembe. Alla dedi, resul Alla dedi din müslüman boldu, kolunu yıbardi, 
yedi 
327. katlam bolub varıp yıkıldı. Peşimiz mezgili bolganda Karacan özüne gelip 
328. Sultan Alpamışga aytadı: Ol korkanımdan dost bolub idüm 
329. kaytadın erasına dost boldum. Bana kelime şehadetini öğret. Kelime 
330. şehaetini aytıb Isfahan kiliçnı ortasına koyub kucaklaşıb dost 
331. boldu. Karacan kara atının beline bindi. Alpamış Bayçobar atınıng 332. beline bindi. Karacanıng havlu haremine geldi. (Karacan) Dostuna hizmat 
kıldı 
333. beş gün tamam aradan ötdü. Altıncı gününg yüzü boldu. Bahar geldi. 
334. (Karacan:) Bay altı aylık yoldan benim manan dost bolmakka kelib Barçın 
adlı 
335. yarını izleyip gelkendi. Dostum cevab birsang bol gitkenden 
336. gitsem, Barçın yarınga yetsam, senning kelgenini bildurub bir sevinçleb 
337. gelsem, kalay göresin? (Alpamış:) Acar bolur dostum dedi. Alpamış Kara 
338. canıng gönlüne hayal peyda boldu. (Karacan) Gel dostumnıng Bayçobar 
339. atına minib, yakınlab Barçıncan tiken ak uyga yakınlab, barıb: * 
340. bedevmin tavdın eşkali * turmağın bizdin yaşganıb * bol uyda kişi bar 
341. mıkan * biz menan haberlaşgalı * kara tavda bardı kış * gözümden 
342. akdı kanlı yaş * ak uyda benda bar bolsang * çıkın meydanga 
343. haberlaş. * Sonda Barçın söyleydi: * garib gönglümün kuşu 
344. çok * misafir kılman dostum yok * kim bolsang kalma yolungdan * 
345. habarlaşırga kişim yok * gitdi medetim belimen * taydı devletim 
346. kolumdan * habarlaşarga kişim yok * kim bolsang kalma yolungdan. * 
347. Cevab Karacan: * Bolmay savaş at kuyruğun öreyin * adın 
348. ayal Barçın dilber ne dedin * meydanga sabak göz gönengden Barçın 
349. can * Baysun ildan sizga habar vereyim * binib bedeve her meydandan 
350. gelgende * Isfahandan sansız Kalmak olganda * özü on dörtde 
351. atı Alpamış * sizdi izlep bir yaş oğlan gelganda * boynuna 352. takgan tilla tumarın * savaşda tarkar bingen kumarın * özü on 
353. dördünde adı Alpamış * inanmazsan binib geldüm çobarın * Alpamış 
354. nıng Bayçobarnıng atıyn aytgansun. Barçın can bakıb, aydayın 
355. çalkayıb, maydanga yükürüb çıkdı. Astına karasa Bayçobar atını 
356. gördü. Üstüna karasa kaynatgan temir renkli, şekli yok, gurbatlı bir din 
357. bilmagan kara Kalmaknı gördü. Barçın can görüp vaay derib deyib Bay 
358. çobar atnı cıramıtıb gonglu bozuldu. Gözüynan yaşı tizilib: * 
359. Boynuma takganım tilladan tumar * men yığladım gece gündüz zar zar * 
360. basganıngdan mandayın apan aynalsung * kaplan olub olca bolgan 
361. Bayçobar * men yığladım gözde yaşım göl bolub * arttım yapkan 
362. kulang saçım gül bolub * közgünanman olca bolgan Bayçobar * 
363. kaplan olub kalgan senmin kul bolub * men karasam besten tugan 
364. ay idi * sultan aman deyüb gönglüm cay idi * görgeninden 
365. aylanayım Bayçobar * men gitganda kisir engen tay iding. * 
366. Cuvab Karacan: * kıl yamanlık maksudunga yetme gel * zar yığlayıb 
367. bizni sersen etmegel * gözüngden aynalayın Barçın can * kub yığlayıb 
368. ayallığını etmegil * tartdıym ayaldan bedevining beline * kulak sal 
369. Karacanning diline * namerd mekan deyub, kaldum men gafil * yolbarsday 
370. penca saldı belime * Allah dedim at comuldu terlerga * özü yalgız köp 
371. yığlaydı pirlarga * namerd mekan deyib kaldum men gafil * burgut deyim 
tavlab 
372. urdu yerlerge * yalgancıda garib gönlüm hoş gördüm * yalgız 373. idim bir ukege eş boldum * Hudanı bir bildim * resulunu ber hak * 
374. korkanımdang Alpamış ilen dost boldum. * Şol vakitlarda (Barçın) 
koltuğunnan 
375. kollab, ordağa Karacan dostun tüşürdü. Uyunda bar taamın birdi. 
376. (Karacan:) Barçın can bizni yahşi görsang, Alpamışnıng dostu deseng, endi 
377. dostum yanına kaytar idim. Magan sevinç biyrsang dedi. 
378. Barçın saçrab ornıydan turdu, tünike kol saldı, altun 
379. düğmeli çekmendi yanına koydu. * Şunda Karacan söylaydı: Sening 
380. atang Baysarıbay dedi bar idi, anang - atang kayda gitgan dedi. 
381. Şunda Barçın zar yığlab aytadı: Han Hanlıgın kıldı, fıkara fikaralığın 
382. kıldı. Bizga Tayşa Han zorluk kıldı. Arı kızıngdı magan vermeysin 
383. deyib, arı Karacanga birmaysın deyib atam anamdı, bu gün üç gün 
384. boldu, Tayşa Han uyga saldı. (Karacan:) Bar kelda Barçın Alpamış dostuma 
yetsam, 
385. atam anam sağmıken dese, menen dost bolgan bolmas. Menen çok hem 
386. yahşırak deyib mindi çobarnıng beline: * Aklım boldu bol maydanda 
387. imdi lal * namus armanın közgalısdı Konguratlar * Baysun ildin 
388. mal eğesi gelganda * men karasam uyun kuydu Tayşa Han * binib 
389. bedev her maydandan gelgende * Isfahandan sansız Kalmak ölgende * 
390. men karasam uyung kuydu Tayşa Han * Baysun ilden merd Alpamış 
391. gelgenda * toksan kirmey bağda gülüm solganda * ecel yetmey 
392. sum sumdanım tolganda * bimeze kıldı azayım ferake * altı günler 393. bizlar mıhman bolganda * Padişahım işitgil mening zarımı * alışganda 
394. aldı tende canımdı * bimeze kılıbdur zalim horaki * her mezgilge 
395. yedi tokuz narımı tokuz tüye bir tuğul ceyalmaydı Kalmakka. 
396. (Karacan) Dostunung derecesin bülend kotarıb aytıb turganı idi * Kösemen 
397. Kaska cellatnıng başı iydi * (Karacan:) Ey Tayşa Han, her menzilde tokuz 
nar 
398. yeyturgan bolsa ahir zaman boldu. Deseng bolmaymı. Tecel geldi diysang 
399. bolmaymı * erteng menin kulağını Alla salganda * gazab kılıb sening 
400. başıng alganda * sen bilseng öz yolunca olursun * her belay 
401. beterni bana kılarsın * atam anam di sen uyga salgan iken sen deb. * 
402. Kösemen Kaska, Hanıng aklının bölüngenliğini bildi. Çukurub 
403. uydaki bendelerga geldi. (Alpamışın) Kayın atası Baysarı Baydı, Kayın 
anası 
404. Altun Saçı uydan çıkarıb, Kösemen Kaska Karacanga verdi. 
405. Bayçobar atı Baysarı bay tanıyıb mangıylaynan tavab kılıb saçrab 
406. Bayçobardın beline bindi. Kiynine Karacan bindi. Onung kiynine 
407. Altunsaç bindi. Atdıng bağrı süzüldü. Peri cürisi menan 
408. argumak Bayçobar Kalmaklarga göz kıldı * at cumuldu ter boldu * 
409. sığındı kamil pirlerge * kara gönlüm cayradı * yetip geldi 
410. Baysarı * umut tikken uylarga * atdın belinden tüşüb, 
411. Barçıncan verdiği sarfaynı alıb Karacan dostu Alpamış dostung 
412. kaşına ketmek boldu. * Cevab Barçın: * Aklım boldu bol maydangda imdi 413. lal * men munglu men bendem deysin Hak cebbar * men munglunun sizga 
414. aytar arzı bar * bir zaman iken gel dostum Karacan * at 
415. çapkan bülend takırlar * Beklerim kurgan çatırlar * az menan kelgen 
416. bolama * köp menan kelgen bolama * izleb bir yelgen Batırlar * 
417. açılgan bağda gül menan * nesebin bolsun hür menan * Baysun 
418. atlı Kungratdan * bizlerdi izleb kelgende * nice bayrak kul 
419. menan * yaratgan Allah taala da * oynasam mıhrim kanama * Batır 
420. ankov erler ködek * din bilmagan Kalmakka * ya bolmasa sultanım, yalguz 
421. gelgen bolama. * Cevab Karacan: Işbu demni öz demini dem dime * 
422. sultanıngdı hiç Batırdan kem dima * bol maydanda katta savaş 
423. bolganda * Alpamışdı kırk ming kuldan kem dima. * Cevab Barçın: * Kara 
424. nergis gözüm bar * almaday kizil yüzüm bar * Batırım gelmesinde 
425. burun * din bilmagan Kalmakka * aldab bir aytgan sözüm 
426. bar * imdi key aklar saçıma * rahiming kelse nitedi * 
427. gözdan akgan yaşıma * aradan altı ay ötganda * 
428. özümdü koygum keledi * kırk günçülük yanayın * ol bayrakdıng 
429. başına * minüb bedev yılkını * arman devran sürgenüm * özüm 
430. şugan tiyemin * kırk günculuk bayrakdan * atı özüb gelgende * 
431. zerli tonum giyemin * muhtacmin isem giyamin * kay Kizilbas 
432. demeymen * kay bir Kalmak demayman * kırk günçülük bayrakdan * 
433. atı özüb gelgenge * bahti kara Barçın men * özüm sugan 434. tiyamın * dostu bolgan Karacan * vade kılgan munglu men. * 
435. Alpamışga aytub bardın Barçın uyuna kaytdı. Karacan Alpamış 
436. dostuna kaytdı. * Dostuna barıb gel Barçınıng sözünü aytdı. 
437. (Alpamış:) Atam kabem sağ miken dedi. (Karacan:) Arı dostum sağ iken. 
Sonun haberin 
438. işitib, Bayçobar atdıng yeti gün, yedi tün soynatıp, Tayşa Han 
439. kalasına Kalmaklar, at çabdurdu dalağa * yarını saldı kalaga * 
440. Barçın candı bayrakka tikadı dep, kıyamat tüşdi arağa. * Hatun 
441. menan balaga * örüldü atdınıng kuyruğu * ölüm hakdıng buyruğu * 
442. kalmayın Kalmak yinaldı * heması Barçından umid kılıb yığlandı. * 
443. Kalmakdan dörtyüz tuksan yügürük Tayşa Han tarafından çıkarıb. 
Alpamışnı 
444. hem çakırıb, Karacan dostu hem geldi. Sultan Alpamışdıng özü 
445. minib sıgayın dese, ohşarın tapadı. At çapmakka bala tapmadı. Dostu 
446. Karacan turub ne dedi: Balanı kaydan tapay. Yok özümüz ak bir sefer, at 
447. çapar bala bolayık. Dostu Karacan çobarga mindi. (Alpamış) Karacannı 
Allahga 
448. tapşırıb, Bayçobardı Karacanga tapşırıb, dörtyüz toksan bedevni 
449. divan molla hatga salub. * (Alpamış:) Seğib edim Baysun kaladan * 
muradım 
450. köp bir yaratgan Allahdan * dost sebebdan Bayçobardı mindirdüm * 
451. düsmanlık kılmagil dostum Karacan * çapsa bedev canıng çıkmayma * 
452. sonundan at capılmaz kara atdıng tokuyan * dost sebebden Bay 453. çobardı mindürdüm * haberdan bol, bari menan yoğunan * acı 
454. menan tokunan * yığlay yığlay asdan alaba; urdum * kolumdagi boz 
455. tarlanım ka çırdım * dost sebebdan men mindürdüm çobardı * 
456. bar Karacan yaratkan hakka tapşırdım * yurtulağa yollab kaldı. * 
457. Karacan sultandan fatiha aldı * gülünü bağışladı * mundayın 
458. devran kaydadı * Tayşa Handan alub cevab * Batır doğan 
459. merd Karacan * dört yüz toksan bedavnı * yolga bir revan eyledi. * 
460. At cumuldu terlerga * sığındı kamil pirlerge * Karacan yollar 
461. yüzüb baradı * kırk güncülük yollarga * beş gün tamam bolganca * 
462. yollar yüredi Karacan * her yerlege bardı * avlakta demin 
463. aladi * al uykusun kandırıb * yine mindi çobarga * dört 
464. yüz doksan bedevge * on günning yüzü bolganda * gene gelip 
465. kaladı * avlakda demin aladı * al uykusun kandırıb * 
466. dostunung atını sınadı * günler on beş bolganda * yana yetdi 
467. songünan. Ak Bulak digan bulaknıng başında Kalmaklar gülüşling kılıb, 
468. bir söz aytıb tugarnı: * Men yığlad ı m bol meydanda zar zar * köp 
469. yığladım bol gönlümde kemlik bar * bir sunni deyib baytak elden 
470. ayrılma * söğuklesing ağay inim Karacan * bedev deyüb yağu 
471. yal kuyrugun taradı * nadan doğan Karacan * töreye yoldu 
472. soraydı * tilinde alsang ilinga kayt Karacan * kalikat kazakınıng 
473. kayda yaraydı * ayıl tartdımdan bedevning beline * sende girding 474. din Muhamad dinine * bul bayrakka kulu kutdung yaralmas * atnı çapma 
475. Karacan, kaytgil ilinge. * 
476. Şol vakitlarda kara, kara Bayçobar atdı * aklı adamdan 
477. ziyade etti * nazargerde bekning atı, canıvar Bayçobar at Kalmaklar 
478. din gözü ötüb canıvar mıltıkdan atılıb yıkıldı * Karacan 
479. kamşı saldı * Bayçobar at ornınan turmadı * Karacannıng 
480. acuvı keldi. Bir koluyla kuyrukdan, bir kolunan kulağıdan Karacan 
481. (Bayçobarı) alıp gönlümde yıkılıb kalgan ariı savlukday görmedi. A, o deb 
barıb 
482. kotarıb dört ayağınan basturub, barıb koydu. Üç mertebe kotarıb 
483. koydu onun sonunda, aldı koluna seksavulnung çıkarıb atına urdı. 
484. Her yağına katdı. Urma deyb canıvar çıngir çıingır kişnadı. Işin 
485. urub kişnedi * tende canım kıynaldı * Batır toğan Karacan * 
486. çobarı aldına salıb aydadı * gün tün yol yürüdü * beş 
487. gün aradan ötdü * gün yiğirmi bolganda * Kök Derbend adlı derbendga * 
488. at kaytarar yerge yetdi * akça yüzün soldurdu * gamga gönlün 
489. toldurdu * yirmi günlük yolga baramay * Kalmakdıng mingan 
490. atları * kaytbay turubdur derbend * kıyasın salıb boldurdu * 
491. derbendga tüşe kaldı * Kalmaklar kengeş kıladı * Karacannıng hem 
492. gönlüne kıyal peyda boldu: * Bir gün Bayçobar atka dem birsam * 
493. beş kuğuş yem birsam * durbasını alıb Bayçobar atdıng aldına 
494. baradı. Bayçobar atdıng aldına barsa durbadan yarık birub 495. ürkedi * arangnan yürsanan baska nersini görmagan * durbanı kayda 
496. görübdü * tofcar manglaynan kasıb kulağınan basıb durbanı * 
497. Bayçobarga zordan iydi * birgan yemi yemez idi * hiç 
498. kadirin bilmeydi * özdan akga saçıp baradı. Onda Kalmaklar 
499. gülüşling kılıb: zadıngnı sikeyim, sennining atı erken barar 
500. bayrakdan deyib, Kalmaklar gülüşlüng kılıb söyleşdi. Her kim koş 
501. koşuna kaytdı. Tayşa Han yiberib aytdı. Padişahlıkdan bir törenin özü, 
502. at peşin kimning atı ölür iken, kimining atı gelir iken, dört yüz toksan 
503. Kalmakdıng halinan haberdar bol deb. 
504. Şol At Peşin töre aytadı: Dört yüz doksan bedevni bir derbendden 
505. aldumızdan otgarıb gördük. Tayşa Hannıng tarlan atınan başka, 
506. Karacannıng kara atınan başka, hemasını gördük. Heması öküz 
507. iken Karacannıng mingan dostunun çobar atını bir nice bedev 
508. dedi. Bir nice yabai dedi. Şunu barıb görsek iken. Tokuz Kalmaknı yoldaş 
509. kılıb yakınlab kaşına geldi. Karacannıng gelib karasa, Alpamış menan 
510. dost bolganı beri, hudanı bir bilgeni, resulunu ber hak bilgeni, Karacan 
511. bir rekat namazın kaza taslağan yok iken, At Peşin gelgen vakitde peşin 
512. namazın okub turgan iken, arka tarafında baylanıb turgan Bay 
513. çobar atdıng tura kaşına bardı. Ömür oyna kol salıb gördü. 
514. Tenisini uçuncu gördü. Köp peşin etgen Bayçobar atdıng karışın 
515. suyam kanatını gördü. Çıkıp kaytıb turganını gördü. Atpişin Töre 516. Bayçobar atdan korktu. Kayta birdi. Alamannıng içine bardı. 
517. Dört yüz toksan Kalmakdıng hemesini çakırub aldı. Sözdi kimden 
518. işiting. At Peşin Töreden: * Işiting, ayıl tartdumdan bedevning beline * 
519. sefer kıldık Din Muhammed yoluna * oylanaman Barçın kayda sizlerge * 
atdı 
520. çapbay kaytgın Kalmak ilinga * at çapkan men kaya meydan tuzlarga * 
521. kiygen savutlarıng gelmes tizlarga * abruy barda ilge kaytgan 
522. yahşırak * keyinin barargila turgan gözlarga * cemalda takir Bay 
523. çobar at barlıkda * oylanaman Barçın kayda sizlerge * cemal iken 
524. Karacan * Bayçobar atdı tablabtı * onan hem usta Alpamış * 
525. kan azatdı bablatdı * kırkılmasa kanatı, sökülmese tuyağı * cemalda 
526. takir Bayçobar * yirmi günlük yollardı * yedi günde çaklabdı. * 
527. Şol vakitlarda Karacanıng yalguz oğlu Dost Muhammed At Peşin Törege 
528. aytadı: * I;bu demnen öz demini dem deme * men barlikda Han atamdan 
529. gam yeme * atamning yedi günl]k alp uykusu bardur. Yedi gün ayru 
bolduk 
530. deb, boldurgan at demin alsin. Yar ura koyun dedi. Ondan song Karacan 
531. atam yedi günl]k alp uykusuna girer, ondan song Bayçobar atni öltürüb 
532. kiteyik, ya ki atamnıng kol ayağın bağlab giteying. Kalmaklar şunday 
533. deb yarsaldı * şunda Batır ankov er ködek atın tuşavlab yiberüp 
534. köpşuttu gibi başına koyub, Karacan sapatın kulağına tutıb yatdı. 
Yatkannan 
535. yasterek agaç katdı. Başlığı Dostmuhammed, Karacan oğlu, atasınıng üstüne 
536. yetdi. Gılsa uklab kalganlığın bildi. Dört yüz doksan Kalmakdı 
537. çakırub alıp geldi. Karacanday atasınıng iki kolun arkasına 
538. kavuşturub buruşturup ohşatıp bagladı. Dört yüz doksan Kalmak menan 
539. Bayçobar atdıng kaşına bardı. Kim aldı cilavdan kim aldı özengindan, 
Bayçobar 
540. atdı meydanda kotarıb urdu. Koldan alub gelib seksavuldıng çagayın. 
541. Bayçobar atdıng dört tuyağına dört kol mıh'i inkay inkay, kurs 
542. kurs etküzüp gül mıhladı. Kadab yüberib kakdı. Kalmaklar 
543. lavlab atını mindi. Hoş vakt hürrem boldu. Hemması katar turub, At 
544. Peşin Töreden cuvab alub, yolga revana boldu. Şol gitgatnnan gitdi 
545. Aradan üç gün ötdü. (Karacanın) Gönlü karar tapmadı. Avkıda bolub 
yatgan 
546. Karacan cavlığıb uyandı. Başını kotarıb karasa görgening 
547. aklin aldı. Meydanda yalguz uyuklab kalubdu. Kalmaklardıng gitganına 
548. üç gün bolubdu. Atlarıdıng tezeği kuyub kalıbdı. Çavlikgan 
549. albarsa, orınan turay ı b deyib omtulsa, koçkorda yel süzüb boynu 
550. astına tüşüb yığlay birdi. Kolunung bağlaganını bildi. Kısmında kalganın 
bildi. 
551. Emekleye emekleye Batır yaynan turdu. Karasa Bayçobar at yok bir 
552. süyrenge göründü. Izine tüşüb, barsa bir nice okman bir nice korkordan 
553. soğan Bayçobarnı salkasın Kalmaklar taşlagan idi. Bayçobar 
554. atdıng dört tuyağı görünür görünbas bolub turgan iken, 555. imdi atını alayım dese, kolu bağlı şu yerde Karacan bir söz dedi: * 
556. Sargaib dostumun tanglab bir atdı * at özdürüb tarkatmadım kayratdı * 
557. dört ayakka dört kol mıhı kakdırıb * aslım kul bolgan song 
558. negizige tartdım * özüm olsam ziya kalur narday gos * dostga hizmet 
559. etsem tayardur biheşt * dört ayakka dört kol mıhı kakdurub * müslüman 
560. men bolsam * kılaman mundan iş * baharda açılgan bağdıng gülleri * 
561. vay dostumun Baysun Kungrat illeri * dört ayakka dört kol 
562. mıhdı kakdurub * kayda gitding sultanımnıng pirleri * dan bedevnin 
563. manatdan saldım terliğin * zaye ötürgenmin ömrüm şerligin * dört 
564. ayakka dört kol mıhı kakdurub * sözü yalgan kulnung kalsın 
565. söyegi * adımnıng gönlünde köp bolar kata * belki meded bolur bir 
566. bugan buta * dört ayakka dört kol mıhı kakdurub * Çobardıng 
567. pirisin Yılkıcı Ata * Şol vakitlarda kulak salıb dinlese * ağalar bir 
568. fesil kılayin nalış * bilgen kulga kıyamatnıng yolu alış * kulak salıb 
569. dört tarafga dinlese * Allah diygan gaibdan çıktı bir davuş * 
570. anglay anglay karasa * adem diygan gümrah bende * kalenderler kiyer 
571. yende * hu diyen Allahga bende * başında bar kulahları, tayin boldu 
572. hızır zinde * Karacannıng yanına geldi * Karacan Tangrı selamın berdi * 
573. selamın aleikum aldı * yedi kamil pir Karacan kulun seçti * 
574. kuyup turgan Karacan * (Pirler) okmanda yatkan Çobarga yolbarsday 
575. pençe saldı * Çobardı sürüb aladı * dört ayakda dört 576. gül mıh * Batır ankov yer gödek * yadınan çıkıb bardı * 
577. yedi kamil pirlari * evliya enbiyaya tapşırıb aytadı: * Aynalayın 
578. andazım * manglayımda kunduzum * tepemdeki yıldızm * görüşgence 
579. gün yahşı * Karacan adlı can kuzum * yurtkanda yolung bolsun 
580. deyib * hızır yoldaşıng bolsung deyib, yurtdıng başı yolbars ı m * 
581. karavul başı kaplanım * kaplanım aman bol dedi. * Il ağası 
582. sultanım, can balam aman bol dedi. * Mingan bedevnin yelsun 
583. deyib * armansız devran sürsun deyib * kısmette kalgan Bayçobar * 
584. Bayrakdan üzüb gelsin deyib * Barçın can adlı can balam * 
585. sultanga çift bolsun deyib * çift yaratgan pir-u bar * Barçın can 
586. menan sultanga * özü abruy versin deyib 
587. çihilten pirlari fatıha birub bol munda kaldı. Ol onda 
588. gitti * Batır kamşı saldı * göz onangınan aynalayın Bayçobar 
589. meydanda kuyub yanadı * dört ayakda dört kol mıh * 
590. gözgünangdan Bayçobar * canun alub baradı * ağzın arayıkday 
591. açadı * ömürovdan köpük saçdı * at deryaday taşdı * Kara 
592. can kamşı basdı * tuyağı kızdı Çobarıng * tököp soktu basadı * 
593. bir gün tamam yol yurüdü * al namazı şam bolganda * kamşıga çabsın 
koşadı * 
594. karakuftan bolganda * gözgünangdan hem dam Çobar * doğru yolunu 
tutalab, * 
595. Karacan adlı Batırnı * conu kızdı Çobardıng * kıyamıdan dalada * 596. donkub alub kaçadı * oyuka gelse omkonleb * yılga gelse 
597. il manglab * iki gözü til mangılab * ömrürağın görsang 
598. eşikdey * boynu idi beşikdey * kahkülü bolgan ipekdey * kahkülü 
599. suluğbay Bayçobar * bazardagi makmalday * çekili suluğ canıvar * 
600. uyga tikken ordaday * savurusu suluğ canıvar * mollakiygan 
601. kılmaday * kulağı suluğ canıvar * Rustan gelgan leğenday * 
602. tuyağı sulug canıvar * çaltıragan koyonday * azuvluğu yekeli * 
603. altı kulaç saylardan * yıldırımdıng vaktınday * silik etmesden 
604. ötade * üç günün yüzü bolganda * bayağı gitkan Kalmakka * 
605. aynı seher bolganda * lala vaşkan Kalmakka * ilahim verıp muradın * 
606. Karacan kovub yetedi * çapmağın bilmey ayrad * yarkanatta 
607. kayrıldı * bendi kılgan Çobardan * bamdatvakti bolganda * kovalaşıp 
608. Kalmak ayrıldı * dört gün yüzü bolganda * ayni şaşga bolganda * 
609. karsaldına karasa * Tayşa Hannın tarlan at * yayılıbdı koş 
610. kanat * at Çobar yetgende murat * peşin mezgil bolganda * 
611. savrudaki şamalday * tarlan atıng iziynin * kovalayıp yetti 
612. Çobar at. Ota birub Bayçobar * çokluktan aviz saladı * 
613. enkide bar tarlan at * tarlan at kaldı kayrılıb * munanda 
614. otup baradı * günü menan yürüdü, * tünü menan yürüdü * beş 
615. günnüng yüzü bolganda * Karadağın bayırında * Dostmuhammed adlı 
616. yalgızı * astında bardur kara atı * Karacan atıi Batırdıng * 617. taleb algan ferzendi * bulcan bulcan göz usunda göründü: * Gevherim 
618. sin sen, sen menning karağım * sen bolmasang kim bolur halden sorağım 
* 
619. Han atangdan aylansun * yalguzum sultan * bu zaman anlağın 
620. yalgız çırağım * yığlasam Allahga yetgeymu dadim * senler ölseng, kır 
621. kılmaymu kanatım * kıyametlik dostumnung atı kalmasun ata desen * 
622. atnı tartgil ferzendim * çabkuç bedeve öz devrinde çabulur * Batır 
623. yiğit ak savutun camulur * atnı tartgil, at kaldı deyib gam yeme * 
624. Barçındayın elden dilber tapılır * bolmay savaç at kuyruğun öreyin * 
625. canım oğlum akılsız siz nideyim * Barçındayın ilden dilber tabolur 
626. öz ilinden suluğ savlab birayin * (Dostmuhammed:) Canım ata sözüna 
kulak 
627. salmayım * bol yollarda men tilingday almayın * atı özgen bek 
628. yiğitge yol yahşı * Barçınnan başkanı almayın. * Karacannıng acuvu 
629. geldi * Bayçobarga kamşı urdu * oğlu da kamçı saldı. Bolda 
630. kamçı saldı * iki bedev yarışdı * Batırlar kıldı nalışdı * 
631. tuyakdan çıkgan kara taş * çakmakdayın çakıldı * kumlardan 
632. kuğdanlar aşıldı * cemalda takir kara at * sıraç yoldu birmedi * 
633. köp hafadı Karacan * köp tıkıldı Karacan * üstüne giygen 
634. ak savut * tenine sıymay kirmedi * Batır kolun sermedi * Allah 
635. ebru birmadi * aradan ötdü uc saat * cemalda takir kara 
636. at * henüz yoldu birmadi * oldum oldum diyganda * göz günengen 637. Bayçobar * zinekike başın tikib * canıvar emiranib yetib baradı * 
638. dusmanlık kılgan oğlunun: * dört tur deyganda turmadıng * meni ata 
639. dimading * Dost Muhammad adlı oğlunun * bir kolun taş (osha) tübedan 
640. saladı * bir kolun bel bağlıgaydan aladı * tileb algan ferzendden * 
641. değirmenlik taşlarga * yalguzıng tavlab uradı * Dostmuhammet oğlun 
642. öltürüb * ak kılıçnı aladı * kanatlı kara tulparnıng * kellesin 
643. kesip aladı * dostu bolsa şonday bolsun * ey Beyler, hem oğlunu 
644. hem atını öltürüb * Batır doğan Karacan * dostluknu becay kıltırub * 
645. bözlab gidip baradı * yeti günün yüzü boldu. Imdi haberni 
646. kimden işitting. Tayşa Han Kalmakdan işiting. Dürmüncilar dür 
647. minga karab, köp yollarda keleyatkanlarnı görüb, Tayşa Hannan 
648. bir dürmünci, Karacannan hem bir dürmünci dürmünge karab, geleyatkan 
649. atnı angladı. Tayşa Hanga derek birüb dürmüncü ne dedi: * 
650. Asılıbdur Hannıng devleti * kurudu kurumsak mihneti * Barçın can 
651. boldu Hanın, aha tarlan at göründü dedi. Karacannıng 
652. yoluna karagan dürmüncü: * Boynuna takkan tilla tumarı, savaşda 
653. tarkaydı, atnı mingan kumarı * bularga, bolmaska söylay birmeyzler * 
654. bol keleyatgan senning Özbeg Çobarı. * Şol gapnı işitib, uydey 
655. bolgan ak tübaning üstüne çıkıb, Batır Alpamysh karasa, geleyatgan 
656. Bayçobar gördü: * Moynuna takkanım tilladan tumar * seni 
657. çabkanlardan tarkaldı kumar * özün cavub özününg abru almasang * 658. göz günengnen aynalayın Bayçobar * kökerub görüngan tavda lalem 
659. yok * göz körüngen yüz ming tuman bahan yok * özüng çağab 
660. özüng abruy almasang * at kotarıb Allah der ki ağam yok * 
661. baharda açgan bağda gülüm yok * özüng çapkan özüng abruy almasang * 
662. at kotarıb Allah derki inim aynım yok * ilimden ayrılganman bir sayıl men 
* 
663. dovum çilten koltuklasang deyin men * at köter armanda koşda 
664. bolmadı * göz gönengden aynalayın yayılgan * Konguratdıng ordasını 
665. yayılgan iken * Alpamışnın turgan yeri belgi vade etgen Kakbalı 
666. Karataş idi. Tayşa Han vezirleri ilen kengeşib, Şol taşdan 
667. kimning atı burun otsa, Barçın kız şunung bolsun deb idi. 
668. Alpamış oşa turar idi. Alpamışdan bir mertebe aynalıb, canıvar 
669. Bayçobar mıltıkday umtulub yıkıldı. Alpamış sultan karab tursa, ayağı 
670. keledey bolub şişib gidibdi. Alpamış kılıçga kol saldı. Kılıç koluna 
671. söğürüb alub Karacanga tüfleb şu yerde Alpamış bir söz dedi: * Müslüman 
672. bendega yoktur ziyanım * atdı görüb gitdi akıl kiyalım * dört ayakda 
673. dört gül mıhnı kakdurub * merd Karacan kana megan dostlugung * 
674. kellenigen keseyin, geltür imanin. * At kadirin hiç bilmagan yaşlığım * 
altun 
675. kase koyub içgan maslığım * kelleni keseyim, geltür imanın * din 
676. bilmagan, kana magan dostluğun * atnı salıb bir yakka çıgarayın tozungdu 
* 
677. gazab menan sarartayım yüzünu * dört ayakka dört gül mıhı 678. kakdurub * sen men deyüb isendirgen özümnü. * Cevab Karacan: 
679. Bol gitgenden gitgenmen * meydanda tekbir etgenmen * günler 
680. on beş bolganda * Ak Bulakka yetgenmen * din bilmeğen köp Kalmak * 
681. gülüslük kıldı bizlerge * göz günengnen Bayçobar * mıltıkdan atılıb 
682. yıkıldı * aldına salıb aydadım * mende canım kiynadım gün yirmi 
683. bolganda * bayrak yayga barganmız * Kalmaklar bizdi aldadı * 
684. yedi gün erüğ bolduk deyib * Batır enkov, er ködek * 
685. inandım sözüga makul deyib * tekbir etgan Karacan * göz uykuga 
686. barganda * iki kolum bağlapdı * uyanbayda Karacan * göz gönangnan 
687. Çobarga * dört gül mıhnı sablattı * beyde kılıb taşlab çobardı * 
688. öz hudana yığlab * din bilmagan Kalmaklar * yolga revan aylabdı * 
689. uykum kanıb meydanda * seçrab tursan urnımdan * kısmette kalganım 
690. bildim * Çobarnıng yatkanun bildim * zar yığlab bardum kaşına * 
691. etek, yenim hol boldu * gözümnan akkan yaşıma * maydanda olub 
692. kalganda * hakda yalguz men yalguz * kim keledi kaşıma * biribar rahim 
693. etti * gözümdan akgan yaşıma * men yığladım Allahga * yedi kamil 
694. piriniz * Allah deyib geldi kaşıma * yığlay birma balam deyib * tayin 
695. bolubdu babang deyib * yedi kamil piriniz * iki kolum boşatdı * 
696. şükur eyledim Allahga * okmanda yatgan Çobarga * yolbarsday 
697. pençe salgan man * okmandın şügürüb alganman * Bayçobarga 
698. mindurub * yedi kamil pirlering * karavul başı kaplanım * kaplanım 699. yolung bolsun deyib * yurt, el başı yolbarsım * yolbarsım yolung 
700. bolsun deyib * Barçın can adlı can balam * Alpamışnı bulsun 
701. deyib * astıngda mingen Bayçobar * bizdan emes Allahdan * 
702. bayrakdan özüb barsın deyib * yedi piriniz * nefesler 
703. kılıb kalganda * aradan doksan gün ötganda * Tayşadan gitgen 
704. tarlandıng * kovub yetdüm songünan * ota berüb Bayçobar * 
705. şu kulaktan ağız salganda * tarlan at kaldı mayrulub * yalgız 
706. oğlum Dost Muhammed kavlab yetdüm eningen * tur diyganda turmadı * 
707. ata deyib tiline almadı * köp yalvardım ogluma, aytganımdı 
708. kılmadı * ölen oğlum öltürdüm * songra kara atım öltürdüm * 
709. zerli ton giydim kıyavsız * kavlum yalgız buyumsuz * ak uyumnıng 
710. arslanı * böz koyumnung bostanı * yalgız oğlan öltürdüm * 
711. yalgancıda men bir bahtı karaman * men ayrıldım Dost Muhammed 
712. balamdan * şükür eyledim din Muhammed dinine * yalgancıdan Allah 
deyib 
713. ötüb baraman. * Ol sözüne Alpamış dostu yığlab, Karacan dostu 
714. hem yığlab. Cevab gül Barçındı: * Sultanımnıng Batırımnıng atı gelgan 
715. ohşaydı barıb bir göz aydayın * bir kutlu bolsun aytıb kaytayım. * 
716. Öz malin kaya salıb * görenlerin kolundan alub * iki beti 
717. günden * kaşını kakıb * labını tişleb * bir kolunu 
718. kavuşturub * yangagına çıkgan memesinin üstüne taşlab Barçın can 
719. bir söz dedi: * Akça yüzüng sarartıb * atıng gelmes deyib 720. mungaydıng * öz deme bayrakdan Çobardıng * at geldi Batır, 
721. göz aydın * moynuna takgan tumarıng * çabkanda tarkar kumarıng * 
722. geldi mi bayrakdan Çobarıng * at geldi Batır, göz 
723. aydın * at çumulgan teringiz * savaşda kollar veringiz * 
724. sendin aynalsın yüreğiniz * at geldi Batır, göz aydın. * Cevab 
725. Alpamış: * At çomulgan kara terge * nefes vermegen çapkan yerge * 
726. kutlu bolsa, birga bolsun * kaytaber Barçın uyunga * Kalmaklarnıng 
727. yüzu solsun * kılıcımnan kırgın bolsun * kutlu bolsa birga bolsun * 
728. kaytaber Barçın uyunga * çeşmenden sular içmesin * ayrılık 
729. cebri yetmesin * namahrem gözü düşmesin * kayta bir Barçın 
730. uyunga * Şol vakitlarda Barçınnıng cevabı: * Atıng geldi deyib 
731. kivanıb turgansındur * atıng ölür bolubdu * Kalmakdın elinde 
732. süyegüng * kavşab kalar bolubdu * at gelib ciydin eşindi * 
733. men barayın ordaga * kıyın canınmdan yiber sultanım * Karacan diygan 
734. dostundu * ol ciberdi keyinnan * Karacan diyen dostunu. * 
735. Barçın can uyga baradı * koluna onlar aladı * dört kuzunun 
736. kuyruğun * Karacan atı dostunung * arkasına saladı * 
737. Gül Barçın adlı dilberi * ön koluga kazan aladı * Bayçobar 
738. yatkan dalağa * Karacan menan koşulub * yükürüb gidib 
739. baradı * Bayçobar atlı bedevnin * dört ayaktaki gül mıhların * 
740. ambur menan tapanlab * tapanlab sügürüb aladı * dört ayakdaki 741. haram kanın * kartik menan sorub aladı * ziyan zer zebirlar 
742. koymaydı * dört kuzunun kuyrukların * kazanga salub 
743. kuydurup * aşlıka orab taşladı * bayrakdan gelgan Çobara * 
744. on beş gün Barçın savuttu * on beş gün Karacan savuttu * 
745. on gün Alpamış savuttu * bayrakdan gelgen Çobardı * 
746. kırk akşam kırk gün gezdirdi * Barçınnan Kalmakdı bezdirdi * 
747. atnıng tuyağın tüzdürdü * minib bedevin yelgende * bayrakdan 
748. atı gelgenda * kırk akşam kırk gündüz gezdirib * gözgüngnan 
749. Bayçobar donen koynu görganda * Barçın menan koşulup * 
750. Karacan menan üçuyü * uyga bir kelgendi * Kalmakdın ilinde 
751. Barçınıng * ak nikahın salamaşgın kıldı * kıldı işretti * 
752. kız menan yiğit yakınlaşsa * kim bilmaydı bol adetdi * yekevi kıldı 
753. sohbetti * sargayıb tanglar atdı * taze kıldı taharatdı * 
754. okudu namaz bamdatdı * imdi Barçın menan kengeşip * elga kaytınıng 
755. gamin etdi. * İmdi cevab Tayşa Handa ki, vezir azamları 
756. aytadı: Taksir Han'ım (Alpamış) atı özüb geldi deyib, Barçınnı 
757. alib giteberirmi. Kıyamatımız ahir, can da ağızdan çıkadı, 
758. laf da hem ağızdan çıkadı. Aytgan sözümüz kılgan vademiz seninge 
759. yalgan söylesek, vezir azamlar ol kanday boldu. Olay kılmayık. 
760. Padişahım kurumsakka Barçındı berüb birmayin. Nazar ı nızga çağırtın. 
761. Kiyninde dostunuz, toksan pehlivanınız bar, at çapkanıng göresin 762. diygan hem bayrağı boladı. Pehlivanlar menan güreş, pehlivanları yıksan, 
763. zorluğunu bilsem, şunda birürmen Barçındı de. Taksir. Çakırıb 
764. aytmak sizden, buyağını makullatmak bizden. Alkıssa, adam yıbarıb 
Alpamışnı 
765. çakrub aldı. (Alpamış) Tayşa Hannıng nazarına geldi. Tayşa Hannıng 
görganı şu 
766. idi. Tayşa Han yüzüne karasa, özü on dört yaşar oğlan; oğlan 
767. diyganım yalgan, behiştdan çıkgan gülman, kahkülü turub koyubdu. 
Kayzer zinde 
768. babası, dürrü lal mercan, Tayşa Hannıng aklı lal boldu. Kırdıngar aklını 
769. karasa, Alpamışga temaşa kılıb göçelerden ve duvarlardan üstüne çıktı. 
770. Kız tuğan ey ferzendim, altı aylık yoldan, Barçın yarıngding izlep 
771. gelding. Köp yollarga at çapdıng, atıng özüb bayrakdan geldi. 
772. Allah taalang yarı birdi. Barçın can sizin boldu. Hemma el Barçınga 
773. taleb kılıb, yedi yurtdan pehlivan kalmay ve yıldam atlı kalmay gelgan 
iken, 
774. ya atım özüb geldi deyib, ilinge kayta beresenbe. Ya pehlivanlar menin 
775. tutyşasındı * Alpamış gönlündan aytadı: Hak da yalgız, men da yalgız, bol 
776. ellerde hudadan başka, Karacandan başka kimim bar. Kıl merdligga belim 
777. boğayım. Kalmaklar namerdlik kıldı deyib, ey taksir, Han da oturuk 
aytama. 
778. Han yarlığı kaytarma. Taksir tutayın dedi. Özününg pehlivanlarıdan, 
779. padişah bir pehlivanını çakırıb ortağa pehlivanlığa çıkardı. 
780. Ortağa pehlivanlığa düştü. Alpamış hazreti Ali şahmerdanga yığlab, 781. padişahınıng pehlivanı bir zor urub, kotarıb Tayşa Hannıng 
782. aldunda pehlivanın yıktı. Yalgan pehlivan turmay. Yarım saat ötgence, 
783. padişahnıng dokuz pehlivanını yıktı. İmdi çıkmakka pehlivan bolmadı. 
Kiynine 
784. karasa, Alpamış Bayçobar atı alamanın bir cetinde turur idi. Kalmak 
785. larding hiyali bolgan iken, Alpamışdıng atını ya bayrağını alayık 
786. özün öltüreyik diygan iken, Bayçobar atı aldınan barganın basadı. 
787. Kaptaldan barganın tepedi. Gügüldeşgen köp Kalmakdı yakınlatmay turar 
idi. 
788. Alpamış sultan munı gördü. Çıkmakka pehlivan bolmadı. Atına yürüş 
789. kıldı. * Batır mindi Çobar atka * zeynin koydu Kalmakka * leşger 
790. yaman kursagan * anglab Batır karasa * din bilmeyen köp Kalmak * 
791. yübermesge osagan * Batırdıng pes kılığı tutdu * kılıçnıng baldağınan 
792. tutub oyalanıp * gah çıkarıp, gah kaytarıb * uval bahakun özünan 
793. bolsun deyib turar idi. Bayağı padişahnıng veziri Kösemen Kaska, 
794. padişahdan bi-cevab, Alpamış Batırga mıltık atdı. Düşman bolganlığını 
795. bilib, günü bitmagan Batırınıng mıltık oku değmedi * kılıcını sükürüb 
796. aladı * sansız turgan Kalmaklar * Çobarga kamçı saladı * aralasa 
797. kaladı * üst üstüne kılıç saladı * köp Kalmaknıng başın aldı * 
798. doğru gelgen Kalmakdın * kak manglaydan çapadı * kaptaldan gelgan 
799. Kalmakdın * kellesi alıb baradı * aradan bir saat ötganca * 
800. köp savaşlar boladı * çapkanda kılıç tab aldı * ayralıg dağı 801. yamandı * Hanı menen Hanzade * beği menen beyzade * Şol vakitda 
802. Kalmaklar * olgan kalaga kaçıb barıb kamalgan * Şol vakitda 
803. Alpamış sultan köp Kalmakdı öldürüb * Barçıncannıng uyuna * 
804. Karacan manan koşulub * Şol vakitde kaytıb baradı. 
805. Haberdi kimden işitdin. Tayşa Handan işit: Bul uruş kimnen boldu? 
806. Veziri azamlar aytadı: Alpamışdan. Tayşa Han aytadı: Bol uruş 
807. senlerden boldu, Kösemenden boldu. Kösemeni çakırtıb, Tayşa Han: 
808. uruşnu başlagan sen, senden boldu deyib, Kösemen Kaskayı öltürtdü. 
809. Alpamış Batır Barçın yarına atın bayrakdan özdürüb, pehlivanların 
810. yıkıp, Tayşa Kalmakdıng iline ecellisini öldürüb, ecelsizini böldürüb 
811. doksan kara narı manan * nar üstünde tür manan * ak gem i nin 
812. içinde * Barçın adlı yarınnan * Alpamış Batır atası Baysarı Bay 
813. manan * Koş Allah yar aytuşub * anası Altun Saç manan * yığlaşıb 
814. Karacan dostu manan koşlaşı * iline sefer eyledi * akça yüzün 
815. soldurdu * mingan narları boldurdu * altı ayçılık, kırk güncelik 
816. yol yordu * yığlab kalgan ata anası Cildali Baysun Kungrat iline 
817. aman esen geldi. Ata anası manan yığlaşıb, ağayın karındaşları hemması 
818. yığlaşıb gelib, katta bayram toy kılıb * alamandı giydirip * at 
819. çapdurdu dalağa * yarın saldı kalağa * Barçın cannı alub gelib 
820. deyib * hamması teslim kaldı * Alpamış adlı şol vakitda * nazar gerde 
821. balağa * altun kabak attırdı * yıldam atnı çaptırdı * pehlivan 822. yiğit tutdurdu * otuz gün oyun * kırk gün toyun kıldı * 
823. Hudani bir bildi * resulunu ber hak bildi * bol kılgan işlerine şükran 
824. kılıb, murad maksuduna yetdi * hama muradına yetdi ve Allah alem biz 
sevab 
825a. alma başlı yeşil suna 
825b. odoknung kölünde yahşı 
826a. denden sablı cevher bıçak 
826b. beklerdin belinde yahşı 
827a. her kim ilinde yahşı A. A. Divay daha önce bozkırda bulduğu ALPAMIŞ ı 1901 yılında basım 
yolu ile dünyaya bağışlamış idi. Aşağıda ayrıntıları verilen kitapta [ A L 
P A M Y S H Central Asian Identity under Russian Rule (1989) ] bu D 
ivay yayınının tıpkıbasımı ve ilk Ingilizce çevirisi yayınlanmıştır. Bu 
kitaba 1989 yılında yüksek üretim gideri nedeni ile alı namayan Latin 
harfli ALPAMIŞ, şimdi okuyuculara sunulmaktadır. Konu ve destan 
üzerine değişik yorumlar ve kaynaklar ı, basılmış kitap içinde yer 
alıyor. 
A L P A M Y S H Central Asian Identity under Russian Rule (1989 ) 
http://vlib.iue.it/carrie/texts/carrie_books/paksoy-7/ 
bulunumundan bilgisayar yolu ile de okunabilir. 
H. B. PAKSOY 
A L P A M Y S H Central Asian Identity under Russian Rule 
Associatıon for the Advancement of Central Asian Research 
Monograph Series 
Hartford, Connecticut 
First AACAR Edition, 1989 
ALPAMYSH: Central Asian Identity under Russian Rule 
COPYRIGHT 1979, 1989 by H. B. PAKSOY All Rights Reserved 
Library of Congress Cataloging-in-Publication Data 
Paksoy, H. B., 1948- ALPAMYSH: central Asian identity under 
Russian rule. (Associatıon for the Advancement of Central Asian 
Research monograph series) Includes bibliographical references 
(p. ) Includes index. 1. Soviet Central Asia--History--Sources. 2. 
Alpamışh. 3. Epic Literature, Turkic. 4. Soviet Central Asia--
Politics and Government. I. Title. II. Series. DK847.P35 1989 
958.4 89-81416 ISBN: 0-9621379-9-5 ISBN: 0-9621379-0-1 
(pbk.) 
ALPAMI Ş 
1. Burungu ötken zamanda, Cidalı Baysun deygan yerda, 
2. ötken Alpamış Batırının tarifi hikayatı abyatıdır. 3. Burungu ötken zamanda, Cidalı Baysun elinde Baybörü, Baysarı 
4. iki tenkalmen Bay idi. Dört tulgu may idi. Baylığın munı yok 
5. bir ferzandnıng derdinan. (Baybörü:) Eşiktan tözgö karar günü yok, Baysarı 
Bay. 
6. Bay birbiriga aytadı: Ey Baybörü, bol dünyadan bi ferzend öter bolduk. 
7. Hakdan bolsa inayet, peygamberden şafaat, pirlardan bolsa keramet. Yalgız 
8. zürriyet deyib hakdan tilek edelik. Bol söz bir birina makul geldi. Evliya 
9. koymay tünadi , Hakdan tilek etti. Yığlab yürügenide, iki Bay vade 
10. etdi. Alla Taala bizlarga ferzand verse, birimize oğul birimize kız verse, 
11. san mening kızımgı alarmıdıng, arı al dedim dedi. Mening oğlum bolsa, 
12. sening kızıng bolsa men sana kızımdı verür idim deyib akladı, vade 
13. kıldı. Kızı bolmay turganında iki Bay kuda boldu. 
14. Alla Taala rahim edib, tileğin kabul etdi. Şol vakitlar bolganında, 
15. aradan köp gün ötdü. Ellerine kaytu talabın etdi. Selamet 
16. ellerine geldi. Baybörü Baynıng alganına Can Talas Baybiçedir 
17. idi. Baysarı Baydıng alganına Altun saç Baybiçe idi. 
18. alganlarına yakınlık etdi. Göz yaşı kabul boldu. Boyna hamile bütdü. 
19. Tokuz ay on bir gün köterdi. Kabir tapsa kan Bayda, boyurgansa 
20. tün fayda. Kende ki tuman orlasa gözü yeride görmede. Eid günü 
21. manıng boldu Baybörü Baydıng alganı bir oğul bir kız doğurdu. Baysarı 
22. Baynıng algani bir kız toğurdu. Katta Bayram toy birdi. Toksannan be 
23. soydurub, dört koldan ocak kazdırdı. Altin kabak attırdı. Dan 24. biröv caylab çaptırdı, pehlivan ceket tutturdu. Otuz gün oyun 
25. kırk gün toyun etdi. Uyun içinde altun beşik salub, iki Bay 
26. ferzandların alub geldi. Hoca mollanıng aldılarına alub gelib koydu. 
27. Allahın yahşı bendesi sizlar ferzandlarımıng adın koyung, fatıha bering. 
28. Köp Baylar inam birdi. Sarfaylar şol vakitlarında birov o bolsun, 
29. bir o bol bolsun dedi. Baylarnıng gönlüne makul gelmedi. 
30. Kıbla tarafina karasa, ba şı nda kulahınıng neyinde ceğde üstünde 
31. melle hoca mollalar gördü. Özları bir yahşı bende, yedi kalender peyda 
32. boldu. Hoca mollalar aytadı: Ey Baybörü Bay, göz yaşın kabul 
33. bolgan iken, gaibden bahtlı kalender geldi. Şular ferzandleringing 
34. adın koysun. Şular ne dese, hem bizlar amin deyib kul köter eli dedi. 
35. Toy hanadan, toy ulusun birdi. Yedi kalenderler ortağa çağırıb, 
36. alub gaibden gelgen bende, sizler şol ferzandlerning adın koyung dedi. 
37. Kalendarlar yahşı dedi. Baybörü Baydıng yalgaz oğlunun adına 
38. merd Alpamışs bolsun dedi. Kıznıng adına Karlıgaç (Kırlangıç) bolsun, 
Baysarı 
39. Baynıng kızınıng adına Gülbarçın bolsun dedi. Gülbarçın Alpamışga 
40. çift bolsun dedi. Alpamışnı yeti kalender aldıga alıb özünün 
41. arkasına pençe urub, yalnız oğlum sen dedi. Yedi piring men dedi. 
42. Tar yolda taykak kişide, başınyga iş tüşgan yerde, yedi kamil pirim 
43. deyib yad etseng, Alla Taala yardım birsa, kollamak bizga şart diygan. 
44. Gaib eren kırk çilten iken gözden gaib boldu. Katta Bayram toy 45. tarkab gitti. Aradan yedi yıl ötdü. Birgünü oturub iki Bay kengeş 
46. etdi. Oğul der ki oğul birdi, kız der ki kız birdi, ikimiz kuda 
47. bolduk. Karılık karşı gelganında, yiğitlik yelip ötganıda, elde katta 
48. Bayram toylar bar. Karakasga at binseng, at kuyruğun sart tüysan, 
49. kartayganda kök börü oğlakğa düsen kalay bolar iken düştü. 
50. Bedevining saylab binib kök börü oğlakga tüsdü. Baysarı Bay 
51. oglakkı aldi da kaçdı. Baybörü Bay izinan kovub yetdi. Oğlaknıng 
52. sırağınan üstab cıbırdı. Baysarı Bay cibermedi. Yekevu şu yerde 
53. zıtlaşıp, itişib birbirine kamçi salub, kuralaman icinde Baybörü 
54. Bay uruğundan köp idi. Baysarı Bayın uruğu az idi. 
55. Kökbörü oğlakna talaşıb şeytan iyesi boldu. Baysarı Bay 
56. togan kudası Bayböridan köp körülük, köp zorluk gördü * 
57. Kalsa çıksa can * diygan kudasıynan gönglü kaldı. Mening bi 
58. ferzand ayganlığımı başıma geltürdü. Kim koyunluk sebebinan Baysarı 
59. şaşıp merekeden uyuna kaytdı. Bağrının suyuga çerke berib yeti 
60. gün yeti tün dalağa çıkmayı hafa bulub yatdı. Yatıb oyalanıb 
61. mening kıyamatlıg kudam idi, Baybörü mening korluğun, zorluğun 
62. görüb yürgenca yana bir yurtlarıga başımnı alub keteyim. Er 
63. yiğit kudasınıng korluğuna cıdamay bir yurtlarga gitayın. Baybörü Bayga 
64. kızımdı birmayın. Bir salum tuzumdu hem birmayın. Bol yalgancı dünyada 
65. Baybörü Baydının serem yüzün görmeyim deyib, altıaycılık kırk günçilik 66. yolga, Tayşa Hanıng iline, toksan narga can artub, Tayşa Kalmakdıng 
67. iline göçdü. Ak Bulak deygan bolakdıng başına çıkdı. Tuni manan 
68. yolda sehering fayz vaktinda toksan narga kaytadan can artdı. 
69. Gül Barçın cannı altun kebeceğe salub kara nardıng üstünde, 
70. Altun Saç adlı alganı bir söz dedi: * Hava cavsun, aydın 
71. günlar sel bolsun * yıldan yılga bol devletinin mal bolsun * 
72. seher vaktinde toksan narga yük artıb * Gül Barçınıng atası, 
73. sizga yol bolsun * ayıl tartdık dan bedeving beline * kulak 
74. saldık men Moğolunung tiline * seher vaktda toksan narga yük salub * 
75. men baraman kanday şahınıng iline. Cuvab Baysarı Bay: mang yığlayıngda 
76. kılgandı kalem kaş * korluk menan ötmey diygen içgen aş * 
77. korgan korlugumnu beyan eyleyim * (Baysarı:) Kemlik tartıb yığla birma 
78. Altun Saç * on törtünde bülend toğan ay idin * bu dünyada 
79. dört tulukga say idin * azdan devran sürgan baytak elimde * 
80. bol yurtlarda iki tengles Bay idik * ontörtünde bülend togan 
81. ay boldu * bol dünyada dört tulugum say boldu * azdan daveran 
82. sürgan baytak ilimde * at çabdırgan günda bayram toy boldu * 
83. deli gönlüm taşgan men * bedevge kamçı baskan men * esirde algın 
84. dalada * ulağni alıb kaçgan men * maksadga kimler yetgendi * bir 
85. zürriyet kadiri bizga ötgandi * kıyametlik kudam idi Bayborı * 
86. kiynimden kovub tiykandi * kıyamatlık kudeman * başıma kamşı 87. tiggendi * aldımda ağam yoğ ikan, kıynımda inim yoku ikan * bir 
88. ferzanding kemiynan * kiyamatlik kudamdan basima kamsi tiggendi * 
89. tartdım ayıl nardınng beline * alti ayçılık kırk günçılık yol 
90. yurub * men barurman Tayşa Kalmak iline * at kuyruğun tüyerim * 
91. armansız davran sürerim * yalguz kızım Barçınnı * din bilmagan Kalmakka 
* 
92. saylab yürub beririm. * Cevab Altun Saç: Men yığlaymın gözde yaşım * 
93. göl bolub * artım yabkan kara saçım gül bolub * olday görkan 
94. yalgız kızım Gülbarçın * azdım devran süralmadı kız bolub * doksan 
95. kirme bağının gülü Şolmayma * arlı yiğit namus belan ölmeyme * 
96. ağayın men kim uruşmas talaşmas * abiruy varda elge kaytsak bolmayma * 
97. salmas kadir mevlam başka yarlıknı * kalar din bilmesler fiili tarlıkını * 
98. ağayın min kim uruşmas talaşmas * kayt kıl rahmat imdi abruy 
99. barlıkda * naz bedavnıng minnatıdendur tirliği * zayi bolur ömrümün 
100. şirliği * kel kaytalık emdi ebruy barlıkda * yaman bolur din 
101. bilmesinin korlugu * Imdi şol kitgannan göçüb gitdi. Altı 
102. aycılık kırk günçülük yol yürüyüp, sağı selamet Tayşa Hanıng 
103. iline barıb tüşdü. (Tayşa) Kenkine konuş birdi. Çarvağa çay birdi. Tayşa 
104. Kalmakdın ilinde fıkara bolub, zekatın berib, yüre birdi. Kiması 
105. şul boldu. Kurumsak atandı. Alkıssa aradan yedi yıl ötdü. Munda 
106. ketkanda Gülbarçın yedi yaşında idi. Yedi yıl ötdü, yaşı ondörde 
107. yetdi * Ol ayındakı haberdi kimnen işitdin * Tayşa Kalmakdan 108. işitting * Yurt eğesi Tayşa Hannıng kulağına yetdi. Altmış iki 
109. alemdarlar, otuz iki mühurdarlar hemesi işitdi. Barçinin tarifini 
110. Tayşa Hanga aytd. Aynalayın kayınayım. Bayağı kelgen Baysarı diygan 
111. fıkaraning diygen bir kızı bar iken, sizga layık ikan didi. Padişah (Tayşa) 
makul 
112. gördü. Şol Bay bizga kızın birmas migan, bizdi kuyov dimas mikan? 
113. Onda aytadı: Sizden artuk kimga biredi? Taksir dedi. Bar onday 
114. bolsa aytırıb geling dedi. Şol vakitlerinde Karacan deygan Kalmak, 
115. özü bahadur, özü pehlivan bol hem bir kalanıng hakimi idi. * 
116. (Karacan:) Hanınıng işi el menan * Padişah zorluk kılman, ne işi bar kız 
menan * 
117. Nasib bolsa Barçın Can * devran sürer biz manan * Karacan aytadı: 
118. Men alamın; Tayşa Han aytdı: Men alamın. 
119. Şol vakitlarda vazir-i azamlar menan kengeşde köpde Hızır, mingde veli 
bar. 
120. (kengeşteki vezirler:) Padişaga aytadı: Ey Taksir, aytıb irişip turganca, siz 
Padişasiz. Yübering tokuz 
121. yavşu, Karacan yübersün tokuz yavşu, kaysınızga birse ikbaliniz dedi. Bol 
122. söz Padişaga makul geldi. Aman sözdüng kızıgı yakın geldi. Padişah sayladı 
123. tokuz yavşunu, Karacan sayladı tokuz yavşunu. Padişam teklif etdi on 
124. sekiz yavşuga: Baysarı Bayding kızng Padişam dise manga bersin; Batır 
dise 
125. Karacanga bersin. Ihtiyarı Baysarıda. Padişamda zorluk bolmaydı, 
126. ne etse özü bilsin. Onsekiz Kalmak bedevge bindi. Baysarı Baydın 127. ordasına yürüş kıldı. Padişanıng yahşi veziri tokuz yavşının 
128. başı idi. Kökaman Kaska dır idi. Baysarı Bay tikkan ak 
129. ordaga geldi * Bedevning tavdan eşkali * turmagın bizden yaşkanıb * 
130. Bol uyda bende barmıygan * biz manan haberlaşkalı * Bedev sürigan 
131. kıyataş * Akdi gözden kanlı yaş * ak uyda bende bar bolsang * 
132. çık ta uydan habarlaş * Baysarı maydanga çıkdı. Padişahdan gelgan 
133. adam ekenliğini bilib, Baysarı Baydıng renggi uçdu. Yol bolsun 
134. didi. Şol vakitleride Kökaman Kaska aytdı: * Lal-i mercanlı sedefli * 
135. düşmanga birdik edebi * Arada yavşu yürümeklik, kethüdalardan 
136. sebebdi * dünya fani yalgandı * kimlarga vefa kalgandı * arada yavşı 
137. yürumeklik * bizlerden emes Baysarı * kethüdalardan 
138. kalgandı * karagan nayza tuğ baylab * kıyıp Bayga gelganman * 
139. ak körövge göz oynab * selamlıga gelgenman * yeki müslüman 
140. balasın evlenmekke geleman * evleştirmek elçiden * cavlaşdırmak 
141. cavşıdan * Kuşlarını salgan avcı men * sizde kız bar bizda oğul * 
142. kızınga gelgan cavşı men * yalın bedevning öresin * Konguratdan 
143. çıkkan töresin * Tayşadan gelgan tokuzmuz * Karacanman tokuzmuz * 
144. Padişah desang Tayşaga * Batır desang Karacanga * ihtiyarında 
145. Baysarı * Baröınıngdı beresin * sözünü kanday korasın * 
146. Baysarınıng gitdi medeti * belinden taydı davlatı * 
147. kaytıb ordağa girdi Barçın yalguz olday görgan kızına karab: 148. Gevherim sensin mening karağım sen bolmasang kim bolar? Haldan 
149. sorağın Tayşa Handan sizga yavşı gelibdi. Karacannan ikevu 
150. talaş bolubdu kaysısına kalab göngül birasın? Aynalay korgan çırağım. 
151. Şol vakitlarda Barçın can turub söyleydi * aklım boldu bol 
152. meydanda imdi lal * Kalmakdın ikiside televi dünya mal * Yığlay 
153. birma ata gönlüm bözüldu * hak yayında karar büter atacan * işbu 
154. demnen öz demangını dem deme * adam görsang sen özünden kem deme 
* 
155. yığlay buyurman ata gönlüm bözüldu * Barçın canın bar da ata gam yeme 
* 
156. ayna manan ak yüzümnü göreyim * hakdıng salgan süresine göreyin * 
157. yığlay birma ata, şükür kılayın * şol Kalmakka barıb cevab bereyim * 
158. yıldan yılga talday boyum uzadı * yarnıng derti vay bahtımı kesedi * 
159. binip bedev her meydandan yılmayma * savaş günü at kuyruğun 
160. örmayma * kabul kılıb berding Kungrat sultanına * aman bolsa 
161. on dört yaşda kelmeyme * bolmay savaş at kuyruğun öresin * 
162. men bilemen ata, kaygır töresin * erten menin mal eğesi kelgende * 
163. canım ata senib cevab beresin. * Habar Altun Saç taki: * Seher 
164. vakti sarı atan yük artdırdıng * din bilmagan Kalmaklarga 
165. çatdurdun * göçübte deyüb zar yığladım elimde * munda kelib kanca 
166. dünya arttırdıng. * Cevab Barçınıng, saçrab orundan turdu 
167. kınay belini burdu, köyüktey boynun burdu, Barçın dilber iki 168. kulun alga koşorub, Tayşa Handan gelgen yavşıga karab, söz 
169. söyleb turgan şekli: * Men yığladım sizni görüb zar zar * 
170. köp yığlayman aşım nekir kemlik bar * erem deyip kelgen Barçın canın 
men idim * 
171. kulak salsan men gönlümden arzi bar * Padişahdan kelgen cavşılar * 
172. mening aytkan bol sözüm * Tayşa Hanga aytub bar * çalın bedevning 
173. öredi * yiğitten pohta töradi * Tayşa Han diygan ol bolsa * 
174. Barçın diygan men idım * bizler bir işsiz gelgan misafir * bizga altı 
175. ay mühlet biradı * aradan altı ay ötkence * arığı * 
176. semiz bolsa tabdasın * ak süngüsünü sablasın * zerli tonum giyemin * 
177. muhtaç men işim ciyamın * kırk günçülük Bayrakka * munglu bolgan 
178. Barçın men * Bayrakka başım koyamın * binip bedev çelgenga * armansız 
179. davran sürganga * kırk günçilik Bayrakdan * atı özüp gelgenda * 
180. kay Kızılbaş demeymin * kay bir Kalmak deymayman * bahtı kara 
181. Barçın men * Han hanunnga aytub bar * özüm sovgan tiyemin. Bol 
182. söznü aytdı. Cavşıylar kaytdı Tayşa Hanıng nazarına bardı. Hanga 
183. tiyaman deyib aytdı. Karacanıng yabargan cavşısı hem bol 
184. hem sagan tiyemin deyib aytdı deyib bardı. Han aytdı men alam deyib, 
185. Karacan aytdı men alamın. * Yekevleri irişti * irişkileri 
186. kirişti * Barçın canga talasıb ikisi zıd boldu * sen niytasın 
187. sen niytasın deyib * laf leşger köp menan * dübürlegen top menan * 
188. yekevü yağu bolub tokuz yoldıng terebigetine karasa ondokuzbin gela Batır * 
189. kızıl çekmen tolu Batır * ak çatır kök çatır * derebüge barub 
190. kurulub yatır * meydanda savaş boldu * at bağrınan kanboldu * 
191. özengindan sel boldu * yolganın kara sayları * taşköpür 
192. yeni yol boldu * özü özünün kırgın boldu * şol Barçın 
193. sebeb boldu * ham inan, ham inanmang. * 
194. Aradan dört ay ötganca Kalmaklar özü özünan kırgın boldu. 
195. Indi söznü Alpamışdan işiting. Bayçobar atga binip Kalmakka 
196. gitgan yarının izinden. 
197. Bayborınıng bir kulu bar idi. Adını sorsang Kultaydır idi. 
198. Toksan kuldıng başı iydi. Yılkınıng başında çatır idi. (Alpamiş'ın) Atası 
199. menin anasi yalgız ölümle ayrolub kalur men deyib, gelinining (ardından) 
200. gitgening aytgan ı yok idi. (Alpamış) Tilladan eğerdi inina salub köp 
201. yılkınıng başında yatgan Kultay babasının kaşına geldi. Alpamış 
202. yedi yaşga kelgen song bir nice nasi kolunda şol bir ferzandına niyet 
203. koylub aytıb idi. Düldül kulun yedi cana çıkıb idi. Bir ş imal 
204. binse, bende bingan iymas idi. Ol Bayçobar aytar idi: 
205. ya meni bir er biner ya şimal yel biner. Kaysı bahadur beni binse 
kuyruğunan 
206. tartıb turguzgan kişi biner deyib dedi. Şunday Bayçobar at şol 
207. söznü könglününg makul kılıb yürür idi. (Alpamış:) Sonday Kalmakka 
gitgan 208. gelininin izinen ketaman bana bir at ver dedi. Yahşınıng fiili benim 
209. iniyşiga aytıb aydum balam, köp yılkını üstünden tokurtub aydayın 
210. sen bir taşdıng kaşında yat. Sen nazarında eryiğit iykeninde 
211. bileyim. Özinga münasıb aytgan kulundu üstab al. Balam sening yahşı 
212. ikenliğini bileyim. Balam işindi tanıb uslasang kulundan ayrılab 
213. vereyim. Köp yılkınıng üstünen tokutub aydadı. Yılkı man baba canına feda 
214. ayladı. Hama yılkılar Alpamışdın üstüden ötdü. Özününg Baybörü 
215. bay atasınynıng köp yılkısınıng içinden hiç bir bedevni gönlü 
216. kabul tutmadı. Yılkının bir kara görünüm songünda bir Bayçobar at 
217. göründü. Yelesi kulağının aşkan, dört ayağın ting baskan, kuyruğunda 
218. bir koltuk seksevuldung ak buzişgi çalga gelina kahramanıng bir arka 
219. kannıng bakınıng burçiği Alpamış yatkan, at taştung ostnan yürtüb 
220. öte birdi. Alpamış bileğina koçeyin yaydı, saçrab orunudan turdu. 
221. Alpamış sultan aynı on dört yaşında atdın kuyruğunan yolbars yaşday 
222. pence saldı. Alpamış diygan elif idi. Canıvar Bayçobar nardayın tizin 
223. bükdü. Kancalab kulağın tikdi. Üç mertebe zor saldı. Alpamış yubarmadı. 
224. Alpamış alp zorluğun bildirdi. Şunday g i nan bildurdu. Bayçobar 
225. atın özününg vadesi var idi. Meni kuyruğumnan tartıb turguzgan 
226. er binar deyib idi. Meğer bolsa egam şol deyib tura birdi. Kultay adlı 
227. babası yanına geldi. Kutlu bolsun mingan atynıng * sen, sen manıng 
228. medetin * kutlu bolsun çobar atıng * boynına takgan tumarıyng * 229. çabkanda tarkar tumarıydın * her yerlerde gönlünga yarar çırağım, mingen 
230. çobarıng * (Alpamış) Tilleden eğer saldı, çift ayalın saldı. Polatdan davul 
231. töngörüp * artına kalkan büktürüp * karagay neyza büktürüp * 
232. astındaki çobarın * öz başı men ting görüb * Kultay atlı 
233. babadan. Bindi bedevning beline * sefer kıldı meydanga. Tayşa Kalmak 
iline * 
234. onda munda yol binen * bol zamanda til binan * akça yüzün Şoldurub * 
235. gamka gönlün toldurub * Barçın canıng yolunda * bingan çobar 
236. boldurub * Habardı kimnan işitdiğin. Bayağı Tayşa Han ilen Karacannıyng 
237. leşgeri Barçınga talaşib derbende yatar iken, seherding feyiz vaktinda 
yatkan 
238. iken, Karacan bir atdıyng debürövü kulağına geldi. Göngülleri eğranıb 
239. yerlar sıza birub Karacan seçrab orundan turdu. Tayşanıng yığısınında 
240. kayt * bizning yiğit kayt, yakarda bin kul keleyatur * yakırda 
241. bin kolga tatı turgan er keleyatur * ak savutum kiyeyin * at kuyruğun 
242. tüyeyin * kim hem bolsa Karacan adım kurumasa * bir çetinan tiyglaşab 
aç 
243. boriday tiyayın * it özü ala bolsada, börü görsa biriger diygan Karacan, 
244. her kim el ellerine kaytdı. Karacan seherden tang atkanca yol yürüdü. Gün 
245. kızarıb çıktı. Karacan bol dübürovu görebilmadı. Aldı tuman artı, 
246. karangı at kulağın görmaytuğun. Zemstan batur Alpamışdıng arvağı 
247. güçedi. Piri zor Karacan Alpamışdı görebilmedi. Astındaki kara 
248. tulparı gördü. Bayçobar atın terazisi bülend iken, Bayçobar 249. atdan korkanınan, Batırdıyng susynan korkanınan, yolnung gah buyanına 
250. gah oyanına can tangdap şıkıp turgan şekilde cahanda takırnı gördıyng. 
251. Kara atnı gördüng * gözler kamaşır yüzingnan * ağayının aynalsun 
252. özüngnan * murding hüdaga gözüngnan * ne gördüng kara at ne 
253. gördüng * yurtayın dedim tepindin * kaçan yemekte kem ettin * 
254. Kamçı urmam kıyın çekindin. Ne gördüng * on dörtde tarlan 
255. asbaysın * ömrdan gözüm casbaysın * kamçılasam kadam basmaysın * ne 
256. gördüng kara at ne gördüng * beklar kurgan çadırıma * altında 
257. yolbars yatarma * kelgenler bizdan Batırmı * ne gördüng kara 
258. at ne gördüng * at çomulgan termeken * kelgenler bizdan ermeken * 
259. namerding kaygı yermeken * ne gördüng kara at ne gördüng. * 
260. Şol vakitlarda Karacan karasa tuman açıldı. Şimal turdu. Karasa yüzü 
261. kubaca, gözü alaca, özü bir on dört yaşar tamaşa, bir kahkülü altundan 
262. bir kahkülü gümüşden, ayni on dört yaşda Alpamış gördü. Oy bayzen 
263. Baysunlu Özbeg * yadugar ya dua koy * alayın canını, dökeyim 
264. kanını. Huda yağısın. * Aydın günler sel bolsun * yıldan yılga 
265. bol devletim mal bolsun * ömrüm bolub sendey bola görmedim * 
266. uğru sunlu kayser şunlu yol bolsun * bülend derler bol Kalmakdın 
267. dağını * seisen bilerden bedevning tavını * kaysı elden kanday 
268. elga barasın * kim bolarsın, sen kiyalli kut, ya beyli. * Cevab 
269. Alpamışdın: Ayl tarkanım bedevning beli * içgenim süsenim Baysunun 270. gölü * özüm adım sorsang manga derler Alpamış * atam adın 
271. sorsan derler Baybörü * köp gün boldu ben çıkanım ilimden * 
272. Kongur kaz uçkandı Baysun gölünden * on dört yaşda bedev saylab 
273. ben binip * ben gelemen Barçın cannıng gininden * dedigenda 
274. tavdan bedav otgandı * sabır eylagan maksuduna yetgandı * yedi 
275. yaşda molla okub yurganda * Barçın canım şol illarge gelgandı * 
276. bağ içinde elma iken nar iken * Hak yaratkan dergahında yar mı iken * 
277. çiftimdan ayrılgan ben bir munglu ben * şol yarımnı görgan 
278. bilgen var mi ki? * Karacan kark kark güladi: Sendan baska yekev 
279. idi hariydar * açulmakka bol meydanda gül gerek * küydürmekke 
280. bizga şunday dil kerak * gelgan yardı bizdan ayırıp almakka * 
281. bizlardan ziyadarak belki er gerek * acuvlansam men alarman canıngdı * 
282. teringding tögöyün kızıl kanıngdı * kayta birgil kelgan sonlu gelgen 
283. yoluna * ala almas kelgen Barçın yarıngdı * kaçsang at 
284. salur men sonlu süngüge * tursang tutulursun canım kuluma * ala 
285. almas sen gelgen Barçın yarıngdı * kayta bir ay sonlu gelgen 
286. yolunga * Batır Alpamışdın dimağı toldu, köp acuvu geldi: 
287. Işbu demnan öz demini dem deme * adam görsang senin özüngdan 
288. kem deme * bol meydanda tekebbirlig söyleme * şuygabın inandı Kalmak, 
289. gam yeme * gözünde alartıb cayamısın * özyüngdü merd, beni 
290. namerd demeğen sen * bol meydanda tekebbirler söyleme * şol söz 
menan 291. bizni korkar deysinbe * perverdigar başga saldı tarlıkdı * Kalmak 
292. kılma fiili tarlıknı * acuvlansam men keser men başıngdı * abay 
293. siyasat men korkar dedingmi * başlagın Barçınga abiruy varlıkda. * 
294. Şol vakitler Alpamış aytadı: sen tekbirlig ülken söyleme alışmak 
295. gerekme, atışmak gerekme. Karacan Kalmak turub ne dedi: Atışsam 
296. mıltık atar ya kılıç keser. Atışgandı savaşgandı koyayın şol sunlu 
297. menan alışsam ne eder. Karacan aytadı: atışmak altı atang başına 
298. alışmak gerek dedi. Şol vakitlerinde Batır Alpamış tilladın kemerin 
299. seçdi. Bayçobar atından düştü. Karacan hem tilladan kemerin seçdi. 
300. Batır canından geçdi. Arsday ak bileğin seçib yekevi Barçın 
301. canıng yolunda canını tasaddık kıldı. Ikavi pelvanlikka turdu. 
302. Alpamış aytadı: Sen al emelinge dedi. Karacan aytadı: Sen al, 
303. emelindi dedi. (Alpamış:) Senin sakalınıng akı bar, ağalığıng tağı bar. Sen 
al 
304. emelini dedi. Karacanga nöbet birdi. (Karacan) Yolbarysday pença saldı. 
305. Alpamış adlı Sultan: Ya şer-i huda Hazret Ali er murtaza deyib mahkem 
306. sığındı. Şol vakitlarında bayağı adını koygan yedi kalender piri tayin 
307. boldu. Yedi kamil piri gelib iki ingan esel yaptı. Korgaçınday 
308. salmakdı. Kara tağday bardaşık Alpamış Sultan taraf etmedi. Yan 
309. basga alıb göradı. Aşırma alıb geledi. Hic közgatabilmedi. 
310. Arifding özüme cevizding tübüme Sultan Alpamış tarif etmedi. 
311. Karacan Alpamışga nöbet birdi. Üc kez otgan şunung evveli 312. Hudaga yığlab kaldı. (Alpamış) Yedi kamil pirine yığlab, Karacannıng 
kemerine kol 
313. saldı. Tavlab tavlab kotarıb inine aldı. Mahgemrak kısdı. (Karacanın) 
Özünan 
314. burnuynan kan gitdi. Taşlar vakitda Karacan Kalmak yalınıb yalvarıp 
315. bir söz söylab turubdu: * Yşs bedev öz devrinde çapılur * Batır 
316. bolgan ak kalkanı yabılur * sindirding belimi alding 
317. canımdı * izlediğin Barçın bolsa tabulur * yalguz idim bir 
318. birövge eş boldum * yalgancıda garib gönglüm boşgördüm * 
319. hudanı bir bildim resulnu ber hak * beş kana gün sizing menan 
320. dost boldum * kanlar olsa, ziya kalır altun tak * men söylayın 
321. agayınlar tinglab bak * bes gene gün sening manan dost boldum * 
322. hudanı bir buldum resulnu ber hak * hemeni halk etgen haksın hudayım * 
323. asi bendening tokulurmu günahim * bes gana gün sizning manan 
324. dost boldum * dinim Muslumandı birdur Hudayim * şol vakitlarıynda 
325. Alpamış gönlüne kıyal fayda boldu: Bunu öltürgan manan karayer tolar 
326. deysembe. Alla dedi, resul Alla dedi din müslüman boldu, kolunu yıbardi, 
yedi 
327. katlam bolub varıp yıkıldı. Peşimiz mezgili bolganda Karacan özüne gelip 
328. Sultan Alpamışga aytadı: Ol korkanımdan dost bolub idüm 
329. kaytadın erasına dost boldum. Bana kelime şehadetini öğret. Kelime 
330. şehaetini aytıb Isfahan kiliçnı ortasına koyub kucaklaşıb dost 
331. boldu. Karacan kara atının beline bindi. Alpamış Bayçobar atınıng 332. beline bindi. Karacanıng havlu haremine geldi. (Karacan) Dostuna hizmat 
kıldı 
333. beş gün tamam aradan ötdü. Altıncı gününg yüzü boldu. Bahar geldi. 
334. (Karacan:) Bay altı aylık yoldan benim manan dost bolmakka kelib Barçın 
adlı 
335. yarını izleyip gelkendi. Dostum cevab birsang bol gitkenden 
336. gitsem, Barçın yarınga yetsam, senning kelgenini bildurub bir sevinçleb 
337. gelsem, kalay göresin? (Alpamış:) Acar bolur dostum dedi. Alpamış Kara 
338. canıng gönlüne hayal peyda boldu. (Karacan) Gel dostumnıng Bayçobar 
339. atına minib, yakınlab Barçıncan tiken ak uyga yakınlab, barıb: * 
340. bedevmin tavdın eşkali * turmağın bizdin yaşganıb * bol uyda kişi bar 
341. mıkan * biz menan haberlaşgalı * kara tavda bardı kış * gözümden 
342. akdı kanlı yaş * ak uyda benda bar bolsang * çıkın meydanga 
343. haberlaş. * Sonda Barçın söyleydi: * garib gönglümün kuşu 
344. çok * misafir kılman dostum yok * kim bolsang kalma yolungdan * 
345. habarlaşırga kişim yok * gitdi medetim belimen * taydı devletim 
346. kolumdan * habarlaşarga kişim yok * kim bolsang kalma yolungdan. * 
347. Cevab Karacan: * Bolmay savaş at kuyruğun öreyin * adın 
348. ayal Barçın dilber ne dedin * meydanga sabak göz gönengden Barçın 
349. can * Baysun ildan sizga habar vereyim * binib bedeve her meydandan 
350. gelgende * Isfahandan sansız Kalmak olganda * özü on dörtde 
351. atı Alpamış * sizdi izlep bir yaş oğlan gelganda * boynuna 352. takgan tilla tumarın * savaşda tarkar bingen kumarın * özü on 
353. dördünde adı Alpamış * inanmazsan binib geldüm çobarın * Alpamış 
354. nıng Bayçobarnıng atıyn aytgansun. Barçın can bakıb, aydayın 
355. çalkayıb, maydanga yükürüb çıkdı. Astına karasa Bayçobar atını 
356. gördü. Üstüna karasa kaynatgan temir renkli, şekli yok, gurbatlı bir din 
357. bilmagan kara Kalmaknı gördü. Barçın can görüp vaay derib deyib Bay 
358. çobar atnı cıramıtıb gonglu bozuldu. Gözüynan yaşı tizilib: * 
359. Boynuma takganım tilladan tumar * men yığladım gece gündüz zar zar * 
360. basganıngdan mandayın apan aynalsung * kaplan olub olca bolgan 
361. Bayçobar * men yığladım gözde yaşım göl bolub * arttım yapkan 
362. kulang saçım gül bolub * közgünanman olca bolgan Bayçobar * 
363. kaplan olub kalgan senmin kul bolub * men karasam besten tugan 
364. ay idi * sultan aman deyüb gönglüm cay idi * görgeninden 
365. aylanayım Bayçobar * men gitganda kisir engen tay iding. * 
366. Cuvab Karacan: * kıl yamanlık maksudunga yetme gel * zar yığlayıb 
367. bizni sersen etmegel * gözüngden aynalayın Barçın can * kub yığlayıb 
368. ayallığını etmegil * tartdıym ayaldan bedevining beline * kulak sal 
369. Karacanning diline * namerd mekan deyub, kaldum men gafil * yolbarsday 
370. penca saldı belime * Allah dedim at comuldu terlerga * özü yalgız köp 
371. yığlaydı pirlarga * namerd mekan deyib kaldum men gafil * burgut deyim 
tavlab 
372. urdu yerlerge * yalgancıda garib gönlüm hoş gördüm * yalgız 373. idim bir ukege eş boldum * Hudanı bir bildim * resulunu ber hak * 
374. korkanımdang Alpamış ilen dost boldum. * Şol vakitlarda (Barçın) 
koltuğunnan 
375. kollab, ordağa Karacan dostun tüşürdü. Uyunda bar taamın birdi. 
376. (Karacan:) Barçın can bizni yahşi görsang, Alpamışnıng dostu deseng, endi 
377. dostum yanına kaytar idim. Magan sevinç biyrsang dedi. 
378. Barçın saçrab ornıydan turdu, tünike kol saldı, altun 
379. düğmeli çekmendi yanına koydu. * Şunda Karacan söylaydı: Sening 
380. atang Baysarıbay dedi bar idi, anang - atang kayda gitgan dedi. 
381. Şunda Barçın zar yığlab aytadı: Han Hanlıgın kıldı, fıkara fikaralığın 
382. kıldı. Bizga Tayşa Han zorluk kıldı. Arı kızıngdı magan vermeysin 
383. deyib, arı Karacanga birmaysın deyib atam anamdı, bu gün üç gün 
384. boldu, Tayşa Han uyga saldı. (Karacan:) Bar kelda Barçın Alpamış dostuma 
yetsam, 
385. atam anam sağmıken dese, menen dost bolgan bolmas. Menen çok hem 
386. yahşırak deyib mindi çobarnıng beline: * Aklım boldu bol maydanda 
387. imdi lal * namus armanın közgalısdı Konguratlar * Baysun ildin 
388. mal eğesi gelganda * men karasam uyun kuydu Tayşa Han * binib 
389. bedev her maydandan gelgende * Isfahandan sansız Kalmak ölgende * 
390. men karasam uyung kuydu Tayşa Han * Baysun ilden merd Alpamış 
391. gelgenda * toksan kirmey bağda gülüm solganda * ecel yetmey 
392. sum sumdanım tolganda * bimeze kıldı azayım ferake * altı günler 393. bizlar mıhman bolganda * Padişahım işitgil mening zarımı * alışganda 
394. aldı tende canımdı * bimeze kılıbdur zalim horaki * her mezgilge 
395. yedi tokuz narımı tokuz tüye bir tuğul ceyalmaydı Kalmakka. 
396. (Karacan) Dostunung derecesin bülend kotarıb aytıb turganı idi * Kösemen 
397. Kaska cellatnıng başı iydi * (Karacan:) Ey Tayşa Han, her menzilde tokuz 
nar 
398. yeyturgan bolsa ahir zaman boldu. Deseng bolmaymı. Tecel geldi diysang 
399. bolmaymı * erteng menin kulağını Alla salganda * gazab kılıb sening 
400. başıng alganda * sen bilseng öz yolunca olursun * her belay 
401. beterni bana kılarsın * atam anam di sen uyga salgan iken sen deb. * 
402. Kösemen Kaska, Hanıng aklının bölüngenliğini bildi. Çukurub 
403. uydaki bendelerga geldi. (Alpamışın) Kayın atası Baysarı Baydı, Kayın 
anası 
404. Altun Saçı uydan çıkarıb, Kösemen Kaska Karacanga verdi. 
405. Bayçobar atı Baysarı bay tanıyıb mangıylaynan tavab kılıb saçrab 
406. Bayçobardın beline bindi. Kiynine Karacan bindi. Onung kiynine 
407. Altunsaç bindi. Atdıng bağrı süzüldü. Peri cürisi menan 
408. argumak Bayçobar Kalmaklarga göz kıldı * at cumuldu ter boldu * 
409. sığındı kamil pirlerge * kara gönlüm cayradı * yetip geldi 
410. Baysarı * umut tikken uylarga * atdın belinden tüşüb, 
411. Barçıncan verdiği sarfaynı alıb Karacan dostu Alpamış dostung 
412. kaşına ketmek boldu. * Cevab Barçın: * Aklım boldu bol maydangda imdi 413. lal * men munglu men bendem deysin Hak cebbar * men munglunun sizga 
414. aytar arzı bar * bir zaman iken gel dostum Karacan * at 
415. çapkan bülend takırlar * Beklerim kurgan çatırlar * az menan kelgen 
416. bolama * köp menan kelgen bolama * izleb bir yelgen Batırlar * 
417. açılgan bağda gül menan * nesebin bolsun hür menan * Baysun 
418. atlı Kungratdan * bizlerdi izleb kelgende * nice bayrak kul 
419. menan * yaratgan Allah taala da * oynasam mıhrim kanama * Batır 
420. ankov erler ködek * din bilmagan Kalmakka * ya bolmasa sultanım, yalguz 
421. gelgen bolama. * Cevab Karacan: Işbu demni öz demini dem dime * 
422. sultanıngdı hiç Batırdan kem dima * bol maydanda katta savaş 
423. bolganda * Alpamışdı kırk ming kuldan kem dima. * Cevab Barçın: * Kara 
424. nergis gözüm bar * almaday kizil yüzüm bar * Batırım gelmesinde 
425. burun * din bilmagan Kalmakka * aldab bir aytgan sözüm 
426. bar * imdi key aklar saçıma * rahiming kelse nitedi * 
427. gözdan akgan yaşıma * aradan altı ay ötganda * 
428. özümdü koygum keledi * kırk günçülük yanayın * ol bayrakdıng 
429. başına * minüb bedev yılkını * arman devran sürgenüm * özüm 
430. şugan tiyemin * kırk günculuk bayrakdan * atı özüb gelgende * 
431. zerli tonum giyemin * muhtacmin isem giyamin * kay Kizilbas 
432. demeymen * kay bir Kalmak demayman * kırk günçülük bayrakdan * 
433. atı özüb gelgenge * bahti kara Barçın men * özüm sugan 434. tiyamın * dostu bolgan Karacan * vade kılgan munglu men. * 
435. Alpamışga aytub bardın Barçın uyuna kaytdı. Karacan Alpamış 
436. dostuna kaytdı. * Dostuna barıb gel Barçınıng sözünü aytdı. 
437. (Alpamış:) Atam kabem sağ miken dedi. (Karacan:) Arı dostum sağ iken. 
Sonun haberin 
438. işitib, Bayçobar atdıng yeti gün, yedi tün soynatıp, Tayşa Han 
439. kalasına Kalmaklar, at çabdurdu dalağa * yarını saldı kalaga * 
440. Barçın candı bayrakka tikadı dep, kıyamat tüşdi arağa. * Hatun 
441. menan balaga * örüldü atdınıng kuyruğu * ölüm hakdıng buyruğu * 
442. kalmayın Kalmak yinaldı * heması Barçından umid kılıb yığlandı. * 
443. Kalmakdan dörtyüz tuksan yügürük Tayşa Han tarafından çıkarıb. 
Alpamışnı 
444. hem çakırıb, Karacan dostu hem geldi. Sultan Alpamışdıng özü 
445. minib sıgayın dese, ohşarın tapadı. At çapmakka bala tapmadı. Dostu 
446. Karacan turub ne dedi: Balanı kaydan tapay. Yok özümüz ak bir sefer, at 
447. çapar bala bolayık. Dostu Karacan çobarga mindi. (Alpamış) Karacannı 
Allahga 
448. tapşırıb, Bayçobardı Karacanga tapşırıb, dörtyüz toksan bedevni 
449. divan molla hatga salub. * (Alpamış:) Seğib edim Baysun kaladan * 
muradım 
450. köp bir yaratgan Allahdan * dost sebebdan Bayçobardı mindirdüm * 
451. düsmanlık kılmagil dostum Karacan * çapsa bedev canıng çıkmayma * 
452. sonundan at capılmaz kara atdıng tokuyan * dost sebebden Bay 453. çobardı mindürdüm * haberdan bol, bari menan yoğunan * acı 
454. menan tokunan * yığlay yığlay asdan alaba; urdum * kolumdagi boz 
455. tarlanım ka çırdım * dost sebebdan men mindürdüm çobardı * 
456. bar Karacan yaratkan hakka tapşırdım * yurtulağa yollab kaldı. * 
457. Karacan sultandan fatiha aldı * gülünü bağışladı * mundayın 
458. devran kaydadı * Tayşa Handan alub cevab * Batır doğan 
459. merd Karacan * dört yüz toksan bedavnı * yolga bir revan eyledi. * 
460. At cumuldu terlerga * sığındı kamil pirlerge * Karacan yollar 
461. yüzüb baradı * kırk güncülük yollarga * beş gün tamam bolganca * 
462. yollar yüredi Karacan * her yerlege bardı * avlakta demin 
463. aladi * al uykusun kandırıb * yine mindi çobarga * dört 
464. yüz doksan bedevge * on günning yüzü bolganda * gene gelip 
465. kaladı * avlakda demin aladı * al uykusun kandırıb * 
466. dostunung atını sınadı * günler on beş bolganda * yana yetdi 
467. songünan. Ak Bulak digan bulaknıng başında Kalmaklar gülüşling kılıb, 
468. bir söz aytıb tugarnı: * Men yığlad ı m bol meydanda zar zar * köp 
469. yığladım bol gönlümde kemlik bar * bir sunni deyib baytak elden 
470. ayrılma * söğuklesing ağay inim Karacan * bedev deyüb yağu 
471. yal kuyrugun taradı * nadan doğan Karacan * töreye yoldu 
472. soraydı * tilinde alsang ilinga kayt Karacan * kalikat kazakınıng 
473. kayda yaraydı * ayıl tartdımdan bedevning beline * sende girding 474. din Muhamad dinine * bul bayrakka kulu kutdung yaralmas * atnı çapma 
475. Karacan, kaytgil ilinge. * 
476. Şol vakitlarda kara, kara Bayçobar atdı * aklı adamdan 
477. ziyade etti * nazargerde bekning atı, canıvar Bayçobar at Kalmaklar 
478. din gözü ötüb canıvar mıltıkdan atılıb yıkıldı * Karacan 
479. kamşı saldı * Bayçobar at ornınan turmadı * Karacannıng 
480. acuvı keldi. Bir koluyla kuyrukdan, bir kolunan kulağıdan Karacan 
481. (Bayçobarı) alıp gönlümde yıkılıb kalgan ariı savlukday görmedi. A, o deb 
barıb 
482. kotarıb dört ayağınan basturub, barıb koydu. Üç mertebe kotarıb 
483. koydu onun sonunda, aldı koluna seksavulnung çıkarıb atına urdı. 
484. Her yağına katdı. Urma deyb canıvar çıngir çıingır kişnadı. Işin 
485. urub kişnedi * tende canım kıynaldı * Batır toğan Karacan * 
486. çobarı aldına salıb aydadı * gün tün yol yürüdü * beş 
487. gün aradan ötdü * gün yiğirmi bolganda * Kök Derbend adlı derbendga * 
488. at kaytarar yerge yetdi * akça yüzün soldurdu * gamga gönlün 
489. toldurdu * yirmi günlük yolga baramay * Kalmakdıng mingan 
490. atları * kaytbay turubdur derbend * kıyasın salıb boldurdu * 
491. derbendga tüşe kaldı * Kalmaklar kengeş kıladı * Karacannıng hem 
492. gönlüne kıyal peyda boldu: * Bir gün Bayçobar atka dem birsam * 
493. beş kuğuş yem birsam * durbasını alıb Bayçobar atdıng aldına 
494. baradı. Bayçobar atdıng aldına barsa durbadan yarık birub 495. ürkedi * arangnan yürsanan baska nersini görmagan * durbanı kayda 
496. görübdü * tofcar manglaynan kasıb kulağınan basıb durbanı * 
497. Bayçobarga zordan iydi * birgan yemi yemez idi * hiç 
498. kadirin bilmeydi * özdan akga saçıp baradı. Onda Kalmaklar 
499. gülüşling kılıb: zadıngnı sikeyim, sennining atı erken barar 
500. bayrakdan deyib, Kalmaklar gülüşlüng kılıb söyleşdi. Her kim koş 
501. koşuna kaytdı. Tayşa Han yiberib aytdı. Padişahlıkdan bir törenin özü, 
502. at peşin kimning atı ölür iken, kimining atı gelir iken, dört yüz toksan 
503. Kalmakdıng halinan haberdar bol deb. 
504. Şol At Peşin töre aytadı: Dört yüz doksan bedevni bir derbendden 
505. aldumızdan otgarıb gördük. Tayşa Hannıng tarlan atınan başka, 
506. Karacannıng kara atınan başka, hemasını gördük. Heması öküz 
507. iken Karacannıng mingan dostunun çobar atını bir nice bedev 
508. dedi. Bir nice yabai dedi. Şunu barıb görsek iken. Tokuz Kalmaknı yoldaş 
509. kılıb yakınlab kaşına geldi. Karacannıng gelib karasa, Alpamış menan 
510. dost bolganı beri, hudanı bir bilgeni, resulunu ber hak bilgeni, Karacan 
511. bir rekat namazın kaza taslağan yok iken, At Peşin gelgen vakitde peşin 
512. namazın okub turgan iken, arka tarafında baylanıb turgan Bay 
513. çobar atdıng tura kaşına bardı. Ömür oyna kol salıb gördü. 
514. Tenisini uçuncu gördü. Köp peşin etgen Bayçobar atdıng karışın 
515. suyam kanatını gördü. Çıkıp kaytıb turganını gördü. Atpişin Töre 516. Bayçobar atdan korktu. Kayta birdi. Alamannıng içine bardı. 
517. Dört yüz toksan Kalmakdıng hemesini çakırub aldı. Sözdi kimden 
518. işiting. At Peşin Töreden: * Işiting, ayıl tartdumdan bedevning beline * 
519. sefer kıldık Din Muhammed yoluna * oylanaman Barçın kayda sizlerge * 
atdı 
520. çapbay kaytgın Kalmak ilinga * at çapkan men kaya meydan tuzlarga * 
521. kiygen savutlarıng gelmes tizlarga * abruy barda ilge kaytgan 
522. yahşırak * keyinin barargila turgan gözlarga * cemalda takir Bay 
523. çobar at barlıkda * oylanaman Barçın kayda sizlerge * cemal iken 
524. Karacan * Bayçobar atdı tablabtı * onan hem usta Alpamış * 
525. kan azatdı bablatdı * kırkılmasa kanatı, sökülmese tuyağı * cemalda 
526. takir Bayçobar * yirmi günlük yollardı * yedi günde çaklabdı. * 
527. Şol vakitlarda Karacanıng yalguz oğlu Dost Muhammed At Peşin Törege 
528. aytadı: * I;bu demnen öz demini dem deme * men barlikda Han atamdan 
529. gam yeme * atamning yedi günl]k alp uykusu bardur. Yedi gün ayru 
bolduk 
530. deb, boldurgan at demin alsin. Yar ura koyun dedi. Ondan song Karacan 
531. atam yedi günl]k alp uykusuna girer, ondan song Bayçobar atni öltürüb 
532. kiteyik, ya ki atamnıng kol ayağın bağlab giteying. Kalmaklar şunday 
533. deb yarsaldı * şunda Batır ankov er ködek atın tuşavlab yiberüp 
534. köpşuttu gibi başına koyub, Karacan sapatın kulağına tutıb yatdı. 
Yatkannan 
535. yasterek agaç katdı. Başlığı Dostmuhammed, Karacan oğlu, atasınıng üstüne 
536. yetdi. Gılsa uklab kalganlığın bildi. Dört yüz doksan Kalmakdı 
537. çakırub alıp geldi. Karacanday atasınıng iki kolun arkasına 
538. kavuşturub buruşturup ohşatıp bagladı. Dört yüz doksan Kalmak menan 
539. Bayçobar atdıng kaşına bardı. Kim aldı cilavdan kim aldı özengindan, 
Bayçobar 
540. atdı meydanda kotarıb urdu. Koldan alub gelib seksavuldıng çagayın. 
541. Bayçobar atdıng dört tuyağına dört kol mıh'i inkay inkay, kurs 
542. kurs etküzüp gül mıhladı. Kadab yüberib kakdı. Kalmaklar 
543. lavlab atını mindi. Hoş vakt hürrem boldu. Hemması katar turub, At 
544. Peşin Töreden cuvab alub, yolga revana boldu. Şol gitgatnnan gitdi 
545. Aradan üç gün ötdü. (Karacanın) Gönlü karar tapmadı. Avkıda bolub 
yatgan 
546. Karacan cavlığıb uyandı. Başını kotarıb karasa görgening 
547. aklin aldı. Meydanda yalguz uyuklab kalubdu. Kalmaklardıng gitganına 
548. üç gün bolubdu. Atlarıdıng tezeği kuyub kalıbdı. Çavlikgan 
549. albarsa, orınan turay ı b deyib omtulsa, koçkorda yel süzüb boynu 
550. astına tüşüb yığlay birdi. Kolunung bağlaganını bildi. Kısmında kalganın 
bildi. 
551. Emekleye emekleye Batır yaynan turdu. Karasa Bayçobar at yok bir 
552. süyrenge göründü. Izine tüşüb, barsa bir nice okman bir nice korkordan 
553. soğan Bayçobarnı salkasın Kalmaklar taşlagan idi. Bayçobar 
554. atdıng dört tuyağı görünür görünbas bolub turgan iken, 555. imdi atını alayım dese, kolu bağlı şu yerde Karacan bir söz dedi: * 
556. Sargaib dostumun tanglab bir atdı * at özdürüb tarkatmadım kayratdı * 
557. dört ayakka dört kol mıhı kakdırıb * aslım kul bolgan song 
558. negizige tartdım * özüm olsam ziya kalur narday gos * dostga hizmet 
559. etsem tayardur biheşt * dört ayakka dört kol mıhı kakdurub * müslüman 
560. men bolsam * kılaman mundan iş * baharda açılgan bağdıng gülleri * 
561. vay dostumun Baysun Kungrat illeri * dört ayakka dört kol 
562. mıhdı kakdurub * kayda gitding sultanımnıng pirleri * dan bedevnin 
563. manatdan saldım terliğin * zaye ötürgenmin ömrüm şerligin * dört 
564. ayakka dört kol mıhı kakdurub * sözü yalgan kulnung kalsın 
565. söyegi * adımnıng gönlünde köp bolar kata * belki meded bolur bir 
566. bugan buta * dört ayakka dört kol mıhı kakdurub * Çobardıng 
567. pirisin Yılkıcı Ata * Şol vakitlarda kulak salıb dinlese * ağalar bir 
568. fesil kılayin nalış * bilgen kulga kıyamatnıng yolu alış * kulak salıb 
569. dört tarafga dinlese * Allah diygan gaibdan çıktı bir davuş * 
570. anglay anglay karasa * adem diygan gümrah bende * kalenderler kiyer 
571. yende * hu diyen Allahga bende * başında bar kulahları, tayin boldu 
572. hızır zinde * Karacannıng yanına geldi * Karacan Tangrı selamın berdi * 
573. selamın aleikum aldı * yedi kamil pir Karacan kulun seçti * 
574. kuyup turgan Karacan * (Pirler) okmanda yatkan Çobarga yolbarsday 
575. pençe saldı * Çobardı sürüb aladı * dört ayakda dört 576. gül mıh * Batır ankov yer gödek * yadınan çıkıb bardı * 
577. yedi kamil pirlari * evliya enbiyaya tapşırıb aytadı: * Aynalayın 
578. andazım * manglayımda kunduzum * tepemdeki yıldızm * görüşgence 
579. gün yahşı * Karacan adlı can kuzum * yurtkanda yolung bolsun 
580. deyib * hızır yoldaşıng bolsung deyib, yurtdıng başı yolbars ı m * 
581. karavul başı kaplanım * kaplanım aman bol dedi. * Il ağası 
582. sultanım, can balam aman bol dedi. * Mingan bedevnin yelsun 
583. deyib * armansız devran sürsun deyib * kısmette kalgan Bayçobar * 
584. Bayrakdan üzüb gelsin deyib * Barçın can adlı can balam * 
585. sultanga çift bolsun deyib * çift yaratgan pir-u bar * Barçın can 
586. menan sultanga * özü abruy versin deyib 
587. çihilten pirlari fatıha birub bol munda kaldı. Ol onda 
588. gitti * Batır kamşı saldı * göz onangınan aynalayın Bayçobar 
589. meydanda kuyub yanadı * dört ayakda dört kol mıh * 
590. gözgünangdan Bayçobar * canun alub baradı * ağzın arayıkday 
591. açadı * ömürovdan köpük saçdı * at deryaday taşdı * Kara 
592. can kamşı basdı * tuyağı kızdı Çobarıng * tököp soktu basadı * 
593. bir gün tamam yol yurüdü * al namazı şam bolganda * kamşıga çabsın 
koşadı * 
594. karakuftan bolganda * gözgünangdan hem dam Çobar * doğru yolunu 
tutalab, * 
595. Karacan adlı Batırnı * conu kızdı Çobardıng * kıyamıdan dalada * 596. donkub alub kaçadı * oyuka gelse omkonleb * yılga gelse 
597. il manglab * iki gözü til mangılab * ömrürağın görsang 
598. eşikdey * boynu idi beşikdey * kahkülü bolgan ipekdey * kahkülü 
599. suluğbay Bayçobar * bazardagi makmalday * çekili suluğ canıvar * 
600. uyga tikken ordaday * savurusu suluğ canıvar * mollakiygan 
601. kılmaday * kulağı suluğ canıvar * Rustan gelgan leğenday * 
602. tuyağı sulug canıvar * çaltıragan koyonday * azuvluğu yekeli * 
603. altı kulaç saylardan * yıldırımdıng vaktınday * silik etmesden 
604. ötade * üç günün yüzü bolganda * bayağı gitkan Kalmakka * 
605. aynı seher bolganda * lala vaşkan Kalmakka * ilahim verıp muradın * 
606. Karacan kovub yetedi * çapmağın bilmey ayrad * yarkanatta 
607. kayrıldı * bendi kılgan Çobardan * bamdatvakti bolganda * kovalaşıp 
608. Kalmak ayrıldı * dört gün yüzü bolganda * ayni şaşga bolganda * 
609. karsaldına karasa * Tayşa Hannın tarlan at * yayılıbdı koş 
610. kanat * at Çobar yetgende murat * peşin mezgil bolganda * 
611. savrudaki şamalday * tarlan atıng iziynin * kovalayıp yetti 
612. Çobar at. Ota birub Bayçobar * çokluktan aviz saladı * 
613. enkide bar tarlan at * tarlan at kaldı kayrılıb * munanda 
614. otup baradı * günü menan yürüdü, * tünü menan yürüdü * beş 
615. günnüng yüzü bolganda * Karadağın bayırında * Dostmuhammed adlı 
616. yalgızı * astında bardur kara atı * Karacan atıi Batırdıng * 617. taleb algan ferzendi * bulcan bulcan göz usunda göründü: * Gevherim 
618. sin sen, sen menning karağım * sen bolmasang kim bolur halden sorağım 
* 
619. Han atangdan aylansun * yalguzum sultan * bu zaman anlağın 
620. yalgız çırağım * yığlasam Allahga yetgeymu dadim * senler ölseng, kır 
621. kılmaymu kanatım * kıyametlik dostumnung atı kalmasun ata desen * 
622. atnı tartgil ferzendim * çabkuç bedeve öz devrinde çabulur * Batır 
623. yiğit ak savutun camulur * atnı tartgil, at kaldı deyib gam yeme * 
624. Barçındayın elden dilber tapılır * bolmay savaç at kuyruğun öreyin * 
625. canım oğlum akılsız siz nideyim * Barçındayın ilden dilber tabolur 
626. öz ilinden suluğ savlab birayin * (Dostmuhammed:) Canım ata sözüna 
kulak 
627. salmayım * bol yollarda men tilingday almayın * atı özgen bek 
628. yiğitge yol yahşı * Barçınnan başkanı almayın. * Karacannıng acuvu 
629. geldi * Bayçobarga kamşı urdu * oğlu da kamçı saldı. Bolda 
630. kamçı saldı * iki bedev yarışdı * Batırlar kıldı nalışdı * 
631. tuyakdan çıkgan kara taş * çakmakdayın çakıldı * kumlardan 
632. kuğdanlar aşıldı * cemalda takir kara at * sıraç yoldu birmedi * 
633. köp hafadı Karacan * köp tıkıldı Karacan * üstüne giygen 
634. ak savut * tenine sıymay kirmedi * Batır kolun sermedi * Allah 
635. ebru birmadi * aradan ötdü uc saat * cemalda takir kara 
636. at * henüz yoldu birmadi * oldum oldum diyganda * göz günengen 637. Bayçobar * zinekike başın tikib * canıvar emiranib yetib baradı * 
638. dusmanlık kılgan oğlunun: * dört tur deyganda turmadıng * meni ata 
639. dimading * Dost Muhammad adlı oğlunun * bir kolun taş (osha) tübedan 
640. saladı * bir kolun bel bağlıgaydan aladı * tileb algan ferzendden * 
641. değirmenlik taşlarga * yalguzıng tavlab uradı * Dostmuhammet oğlun 
642. öltürüb * ak kılıçnı aladı * kanatlı kara tulparnıng * kellesin 
643. kesip aladı * dostu bolsa şonday bolsun * ey Beyler, hem oğlunu 
644. hem atını öltürüb * Batır doğan Karacan * dostluknu becay kıltırub * 
645. bözlab gidip baradı * yeti günün yüzü boldu. Imdi haberni 
646. kimden işitting. Tayşa Han Kalmakdan işiting. Dürmüncilar dür 
647. minga karab, köp yollarda keleyatkanlarnı görüb, Tayşa Hannan 
648. bir dürmünci, Karacannan hem bir dürmünci dürmünge karab, geleyatkan 
649. atnı angladı. Tayşa Hanga derek birüb dürmüncü ne dedi: * 
650. Asılıbdur Hannıng devleti * kurudu kurumsak mihneti * Barçın can 
651. boldu Hanın, aha tarlan at göründü dedi. Karacannıng 
652. yoluna karagan dürmüncü: * Boynuna takkan tilla tumarı, savaşda 
653. tarkaydı, atnı mingan kumarı * bularga, bolmaska söylay birmeyzler * 
654. bol keleyatgan senning Özbeg Çobarı. * Şol gapnı işitib, uydey 
655. bolgan ak tübaning üstüne çıkıb, Batır Alpamysh karasa, geleyatgan 
656. Bayçobar gördü: * Moynuna takkanım tilladan tumar * seni 
657. çabkanlardan tarkaldı kumar * özün cavub özününg abru almasang * 658. göz günengnen aynalayın Bayçobar * kökerub görüngan tavda lalem 
659. yok * göz körüngen yüz ming tuman bahan yok * özüng çağab 
660. özüng abruy almasang * at kotarıb Allah der ki ağam yok * 
661. baharda açgan bağda gülüm yok * özüng çapkan özüng abruy almasang * 
662. at kotarıb Allah derki inim aynım yok * ilimden ayrılganman bir sayıl men 
* 
663. dovum çilten koltuklasang deyin men * at köter armanda koşda 
664. bolmadı * göz gönengden aynalayın yayılgan * Konguratdıng ordasını 
665. yayılgan iken * Alpamışnın turgan yeri belgi vade etgen Kakbalı 
666. Karataş idi. Tayşa Han vezirleri ilen kengeşib, Şol taşdan 
667. kimning atı burun otsa, Barçın kız şunung bolsun deb idi. 
668. Alpamış oşa turar idi. Alpamışdan bir mertebe aynalıb, canıvar 
669. Bayçobar mıltıkday umtulub yıkıldı. Alpamış sultan karab tursa, ayağı 
670. keledey bolub şişib gidibdi. Alpamış kılıçga kol saldı. Kılıç koluna 
671. söğürüb alub Karacanga tüfleb şu yerde Alpamış bir söz dedi: * Müslüman 
672. bendega yoktur ziyanım * atdı görüb gitdi akıl kiyalım * dört ayakda 
673. dört gül mıhnı kakdurub * merd Karacan kana megan dostlugung * 
674. kellenigen keseyin, geltür imanin. * At kadirin hiç bilmagan yaşlığım * 
altun 
675. kase koyub içgan maslığım * kelleni keseyim, geltür imanın * din 
676. bilmagan, kana magan dostluğun * atnı salıb bir yakka çıgarayın tozungdu 
* 
677. gazab menan sarartayım yüzünu * dört ayakka dört gül mıhı 678. kakdurub * sen men deyüb isendirgen özümnü. * Cevab Karacan: 
679. Bol gitgenden gitgenmen * meydanda tekbir etgenmen * günler 
680. on beş bolganda * Ak Bulakka yetgenmen * din bilmeğen köp Kalmak * 
681. gülüslük kıldı bizlerge * göz günengnen Bayçobar * mıltıkdan atılıb 
682. yıkıldı * aldına salıb aydadım * mende canım kiynadım gün yirmi 
683. bolganda * bayrak yayga barganmız * Kalmaklar bizdi aldadı * 
684. yedi gün erüğ bolduk deyib * Batır enkov, er ködek * 
685. inandım sözüga makul deyib * tekbir etgan Karacan * göz uykuga 
686. barganda * iki kolum bağlapdı * uyanbayda Karacan * göz gönangnan 
687. Çobarga * dört gül mıhnı sablattı * beyde kılıb taşlab çobardı * 
688. öz hudana yığlab * din bilmagan Kalmaklar * yolga revan aylabdı * 
689. uykum kanıb meydanda * seçrab tursan urnımdan * kısmette kalganım 
690. bildim * Çobarnıng yatkanun bildim * zar yığlab bardum kaşına * 
691. etek, yenim hol boldu * gözümnan akkan yaşıma * maydanda olub 
692. kalganda * hakda yalguz men yalguz * kim keledi kaşıma * biribar rahim 
693. etti * gözümdan akgan yaşıma * men yığladım Allahga * yedi kamil 
694. piriniz * Allah deyib geldi kaşıma * yığlay birma balam deyib * tayin 
695. bolubdu babang deyib * yedi kamil piriniz * iki kolum boşatdı * 
696. şükur eyledim Allahga * okmanda yatgan Çobarga * yolbarsday 
697. pençe salgan man * okmandın şügürüb alganman * Bayçobarga 
698. mindurub * yedi kamil pirlering * karavul başı kaplanım * kaplanım 699. yolung bolsun deyib * yurt, el başı yolbarsım * yolbarsım yolung 
700. bolsun deyib * Barçın can adlı can balam * Alpamışnı bulsun 
701. deyib * astıngda mingen Bayçobar * bizdan emes Allahdan * 
702. bayrakdan özüb barsın deyib * yedi piriniz * nefesler 
703. kılıb kalganda * aradan doksan gün ötganda * Tayşadan gitgen 
704. tarlandıng * kovub yetdüm songünan * ota berüb Bayçobar * 
705. şu kulaktan ağız salganda * tarlan at kaldı mayrulub * yalgız 
706. oğlum Dost Muhammed kavlab yetdüm eningen * tur diyganda turmadı * 
707. ata deyib tiline almadı * köp yalvardım ogluma, aytganımdı 
708. kılmadı * ölen oğlum öltürdüm * songra kara atım öltürdüm * 
709. zerli ton giydim kıyavsız * kavlum yalgız buyumsuz * ak uyumnıng 
710. arslanı * böz koyumnung bostanı * yalgız oğlan öltürdüm * 
711. yalgancıda men bir bahtı karaman * men ayrıldım Dost Muhammed 
712. balamdan * şükür eyledim din Muhammed dinine * yalgancıdan Allah 
deyib 
713. ötüb baraman. * Ol sözüne Alpamış dostu yığlab, Karacan dostu 
714. hem yığlab. Cevab gül Barçındı: * Sultanımnıng Batırımnıng atı gelgan 
715. ohşaydı barıb bir göz aydayın * bir kutlu bolsun aytıb kaytayım. * 
716. Öz malin kaya salıb * görenlerin kolundan alub * iki beti 
717. günden * kaşını kakıb * labını tişleb * bir kolunu 
718. kavuşturub * yangagına çıkgan memesinin üstüne taşlab Barçın can 
719. bir söz dedi: * Akça yüzüng sarartıb * atıng gelmes deyib 720. mungaydıng * öz deme bayrakdan Çobardıng * at geldi Batır, 
721. göz aydın * moynuna takgan tumarıng * çabkanda tarkar kumarıng * 
722. geldi mi bayrakdan Çobarıng * at geldi Batır, göz 
723. aydın * at çumulgan teringiz * savaşda kollar veringiz * 
724. sendin aynalsın yüreğiniz * at geldi Batır, göz aydın. * Cevab 
725. Alpamış: * At çomulgan kara terge * nefes vermegen çapkan yerge * 
726. kutlu bolsa, birga bolsun * kaytaber Barçın uyunga * Kalmaklarnıng 
727. yüzu solsun * kılıcımnan kırgın bolsun * kutlu bolsa birga bolsun * 
728. kaytaber Barçın uyunga * çeşmenden sular içmesin * ayrılık 
729. cebri yetmesin * namahrem gözü düşmesin * kayta bir Barçın 
730. uyunga * Şol vakitlarda Barçınnıng cevabı: * Atıng geldi deyib 
731. kivanıb turgansındur * atıng ölür bolubdu * Kalmakdın elinde 
732. süyegüng * kavşab kalar bolubdu * at gelib ciydin eşindi * 
733. men barayın ordaga * kıyın canınmdan yiber sultanım * Karacan diygan 
734. dostundu * ol ciberdi keyinnan * Karacan diyen dostunu. * 
735. Barçın can uyga baradı * koluna onlar aladı * dört kuzunun 
736. kuyruğun * Karacan atı dostunung * arkasına saladı * 
737. Gül Barçın adlı dilberi * ön koluga kazan aladı * Bayçobar 
738. yatkan dalağa * Karacan menan koşulub * yükürüb gidib 
739. baradı * Bayçobar atlı bedevnin * dört ayaktaki gül mıhların * 
740. ambur menan tapanlab * tapanlab sügürüb aladı * dört ayakdaki 741. haram kanın * kartik menan sorub aladı * ziyan zer zebirlar 
742. koymaydı * dört kuzunun kuyrukların * kazanga salub 
743. kuydurup * aşlıka orab taşladı * bayrakdan gelgan Çobara * 
744. on beş gün Barçın savuttu * on beş gün Karacan savuttu * 
745. on gün Alpamış savuttu * bayrakdan gelgen Çobardı * 
746. kırk akşam kırk gün gezdirdi * Barçınnan Kalmakdı bezdirdi * 
747. atnıng tuyağın tüzdürdü * minib bedevin yelgende * bayrakdan 
748. atı gelgenda * kırk akşam kırk gündüz gezdirib * gözgüngnan 
749. Bayçobar donen koynu görganda * Barçın menan koşulup * 
750. Karacan menan üçuyü * uyga bir kelgendi * Kalmakdın ilinde 
751. Barçınıng * ak nikahın salamaşgın kıldı * kıldı işretti * 
752. kız menan yiğit yakınlaşsa * kim bilmaydı bol adetdi * yekevi kıldı 
753. sohbetti * sargayıb tanglar atdı * taze kıldı taharatdı * 
754. okudu namaz bamdatdı * imdi Barçın menan kengeşip * elga kaytınıng 
755. gamin etdi. * İmdi cevab Tayşa Handa ki, vezir azamları 
756. aytadı: Taksir Han'ım (Alpamış) atı özüb geldi deyib, Barçınnı 
757. alib giteberirmi. Kıyamatımız ahir, can da ağızdan çıkadı, 
758. laf da hem ağızdan çıkadı. Aytgan sözümüz kılgan vademiz seninge 
759. yalgan söylesek, vezir azamlar ol kanday boldu. Olay kılmayık. 
760. Padişahım kurumsakka Barçındı berüb birmayin. Nazar ı nızga çağırtın. 
761. Kiyninde dostunuz, toksan pehlivanınız bar, at çapkanıng göresin 762. diygan hem bayrağı boladı. Pehlivanlar menan güreş, pehlivanları yıksan, 
763. zorluğunu bilsem, şunda birürmen Barçındı de. Taksir. Çakırıb 
764. aytmak sizden, buyağını makullatmak bizden. Alkıssa, adam yıbarıb 
Alpamışnı 
765. çakrub aldı. (Alpamış) Tayşa Hannıng nazarına geldi. Tayşa Hannıng 
görganı şu 
766. idi. Tayşa Han yüzüne karasa, özü on dört yaşar oğlan; oğlan 
767. diyganım yalgan, behiştdan çıkgan gülman, kahkülü turub koyubdu. 
Kayzer zinde 
768. babası, dürrü lal mercan, Tayşa Hannıng aklı lal boldu. Kırdıngar aklını 
769. karasa, Alpamışga temaşa kılıb göçelerden ve duvarlardan üstüne çıktı. 
770. Kız tuğan ey ferzendim, altı aylık yoldan, Barçın yarıngding izlep 
771. gelding. Köp yollarga at çapdıng, atıng özüb bayrakdan geldi. 
772. Allah taalang yarı birdi. Barçın can sizin boldu. Hemma el Barçınga 
773. taleb kılıb, yedi yurtdan pehlivan kalmay ve yıldam atlı kalmay gelgan 
iken, 
774. ya atım özüb geldi deyib, ilinge kayta beresenbe. Ya pehlivanlar menin 
775. tutyşasındı * Alpamış gönlündan aytadı: Hak da yalgız, men da yalgız, bol 
776. ellerde hudadan başka, Karacandan başka kimim bar. Kıl merdligga belim 
777. boğayım. Kalmaklar namerdlik kıldı deyib, ey taksir, Han da oturuk 
aytama. 
778. Han yarlığı kaytarma. Taksir tutayın dedi. Özününg pehlivanlarıdan, 
779. padişah bir pehlivanını çakırıb ortağa pehlivanlığa çıkardı. 
780. Ortağa pehlivanlığa düştü. Alpamış hazreti Ali şahmerdanga yığlab, 781. padişahınıng pehlivanı bir zor urub, kotarıb Tayşa Hannıng 
782. aldunda pehlivanın yıktı. Yalgan pehlivan turmay. Yarım saat ötgence, 
783. padişahnıng dokuz pehlivanını yıktı. İmdi çıkmakka pehlivan bolmadı. 
Kiynine 
784. karasa, Alpamış Bayçobar atı alamanın bir cetinde turur idi. Kalmak 
785. larding hiyali bolgan iken, Alpamışdıng atını ya bayrağını alayık 
786. özün öltüreyik diygan iken, Bayçobar atı aldınan barganın basadı. 
787. Kaptaldan barganın tepedi. Gügüldeşgen köp Kalmakdı yakınlatmay turar 
idi. 
788. Alpamış sultan munı gördü. Çıkmakka pehlivan bolmadı. Atına yürüş 
789. kıldı. * Batır mindi Çobar atka * zeynin koydu Kalmakka * leşger 
790. yaman kursagan * anglab Batır karasa * din bilmeyen köp Kalmak * 
791. yübermesge osagan * Batırdıng pes kılığı tutdu * kılıçnıng baldağınan 
792. tutub oyalanıp * gah çıkarıp, gah kaytarıb * uval bahakun özünan 
793. bolsun deyib turar idi. Bayağı padişahnıng veziri Kösemen Kaska, 
794. padişahdan bi-cevab, Alpamış Batırga mıltık atdı. Düşman bolganlığını 
795. bilib, günü bitmagan Batırınıng mıltık oku değmedi * kılıcını sükürüb 
796. aladı * sansız turgan Kalmaklar * Çobarga kamçı saladı * aralasa 
797. kaladı * üst üstüne kılıç saladı * köp Kalmaknıng başın aldı * 
798. doğru gelgen Kalmakdın * kak manglaydan çapadı * kaptaldan gelgan 
799. Kalmakdın * kellesi alıb baradı * aradan bir saat ötganca * 
800. köp savaşlar boladı * çapkanda kılıç tab aldı * ayralıg dağı 801. yamandı * Hanı menen Hanzade * beği menen beyzade * Şol vakitda 
802. Kalmaklar * olgan kalaga kaçıb barıb kamalgan * Şol vakitda 
803. Alpamış sultan köp Kalmakdı öldürüb * Barçıncannıng uyuna * 
804. Karacan manan koşulub * Şol vakitde kaytıb baradı. 
805. Haberdi kimden işitdin. Tayşa Handan işit: Bul uruş kimnen boldu? 
806. Veziri azamlar aytadı: Alpamışdan. Tayşa Han aytadı: Bol uruş 
807. senlerden boldu, Kösemenden boldu. Kösemeni çakırtıb, Tayşa Han: 
808. uruşnu başlagan sen, senden boldu deyib, Kösemen Kaskayı öltürtdü. 
809. Alpamış Batır Barçın yarına atın bayrakdan özdürüb, pehlivanların 
810. yıkıp, Tayşa Kalmakdıng iline ecellisini öldürüb, ecelsizini böldürüb 
811. doksan kara narı manan * nar üstünde tür manan * ak gem i nin 
812. içinde * Barçın adlı yarınnan * Alpamış Batır atası Baysarı Bay 
813. manan * Koş Allah yar aytuşub * anası Altun Saç manan * yığlaşıb 
814. Karacan dostu manan koşlaşı * iline sefer eyledi * akça yüzün 
815. soldurdu * mingan narları boldurdu * altı ayçılık, kırk güncelik 
816. yol yordu * yığlab kalgan ata anası Cildali Baysun Kungrat iline 
817. aman esen geldi. Ata anası manan yığlaşıb, ağayın karındaşları hemması 
818. yığlaşıb gelib, katta bayram toy kılıb * alamandı giydirip * at 
819. çapdurdu dalağa * yarın saldı kalağa * Barçın cannı alub gelib 
820. deyib * hamması teslim kaldı * Alpamış adlı şol vakitda * nazar gerde 
821. balağa * altun kabak attırdı * yıldam atnı çaptırdı * pehlivan 822. yiğit tutdurdu * otuz gün oyun * kırk gün toyun kıldı * 
823. Hudani bir bildi * resulunu ber hak bildi * bol kılgan işlerine şükran 
824. kılıb, murad maksuduna yetdi * hama muradına yetdi ve Allah alem biz 
sevab 
825a. alma başlı yeşil suna 
825b. odoknung kölünde yahşı 
826a. denden sablı cevher bıçak 
826b. beklerdin belinde yahşı 
827a. her kim ilinde yahşı 
827b. yegan hem yerinde yahşı 
828a. Alpamışdı yazdurubdu 
828b. Ciyamuradın dilinde yahşı 
829a. yarga bolsang bes gün aşık 
829b. bi sakal vaktinga yahşı 
830a. şuncanı yahşı dedi 
830b. sazga geltürdü bol bahşı 
831a. padişahnıng hizmeti Huda hizmeti 
831b. padişaha hizmet etganım yahşı 
832a. bol gaplarını aytıb turgan 
832b. Bekmuhammed oğlu Ciyamurad Bahşı. 




827b. yegan hem yerinde yahşı 
828a. Alpamışdı yazdurubdu 
828b. Ciyamuradın dilinde yahşı 
829a. yarga bolsang bes gün aşık 
829b. bi sakal vaktinga yahşı 
830a. şuncanı yahşı dedi 
830b. sazga geltürdü bol bahşı 
831a. padişahnıng hizmeti Huda hizmeti 
831b. padişaha hizmet etganım yahşı 
832a. bol gaplarını aytıb turgan 
832b. Bekmuhammed oğlu Ciyamurad Bahşı.