29 Ekim 2013 Salı

ANADOLUDAKİ TARİKATLARA GENEL BİR BAKIŞ

    Anadolunun islamlaşmasında önemli bir yere sahip olan tarikatlar 3 farklı coğrafyadan gelmiştir. Bunlar;

1. Kuzey Afrika - Mısır
2.Suriye-Irak
3.Orta asya-İran
   
      Anadolu'daki belli başlı tarikatlar şöyledir:

1.KADİRİLİK: 12.yy 'ın  sonlarında Abdulkadir Geylani tarafından kurulmuştur. Kadiriliğin kendine özgü törenleri, eğitim ve öğretimleri vardır. Zikirleri seslidir.
Alemin yaratıldığına yoktan var olduğuna insanın ölümden sonra dirileceğine ve her canlının gerçek kaynağı olan Allah' a döneceğine inanırlar. İyiliği, sükuneti, ve fazileti temsil ederler.Şeriatın kurallarından kopmayıp aynı zamanda müritler dünyadan tamamen el çekmezler.

 2.YESEVİLİK: 12 yy'ın başlarında Türkistanda Yeseviliğin kurucusu AHMET YESEVİ tarafından kurulmuştur.Orta Asya'da, Afganistan,azerbaycan ve Anadolu'da yaygınlık kazanmıştır

3.RUFAİLİK: 12.yy'da ŞEYH AHMET RUFAİ tarafından kurulmuştur. Kadirilik tarikatından kopmuş bir tarikattır. Şanlıurfa dolaylarında rufailer vardır. Ayinleri ekstrem üzerine kurulmuştur. örneğin, ateş üstünde yürüme , kendini kılıçla parçalama vs vs.

4.NAKŞİBENDİLİK: MEHMET BAHAÜDDİN tarafından 14 yy'ın ortalarında buharada  kurulmuştur.Yesevilikten kopmuş bir tarikattır. Nakşibendilik sünni bir tarikattır. şeri kurallara ve yasaklara uyarlar. Bugün hala var olan bir tarikattır. Temiz ahlak, dürüstlük, iyi kalplilik ve sevgi başlıca öğretileridir.

5.HALVETİLİK: 14. yy'da ŞEYH ÖMER HALVETİ tarafından kurulmuştur. Sünni bir tarikattır. Gizli zikirleri vardır. Zikirleri sessiz yapılır. Ruh zikirde arıtılır. Müritler geçici heveslerden ve dünya nimetlerinde el çekmişlerdir. İstanbul ve Rumelide yaygın tekkeleri vardır.

6.BAYRAMİLİK:  Ankaralı HACI BAYRAM-I VELİ tarafından 14.yy 'ın sonlarında kurulmuş sünni bir tarikattır. Yesevilik'ten kopmuş bir tarikattır. Zikirleri gizlidir. Ankara dolaylarında yaygınlığını korumaktadır.

7.CELVETİLİK: Bayramilikten kopma bir tarikattır. 14.yy'da  AZİZ MAHMUT HÜDAİ tarafından istanbulda kurulmuştur. Vahdet-i Vücut kabul edilir. Sabah namazından sonra zikire başlanır. Özel oruç ve namaz vakitleri varır.

8.MEVLEVİLİK: Mevlana' nın oğlu SULTAN VELED tarafından kurulmuştur. Mesnevi temel esastır. Sema ayinleri vardır. Melamilik akımıyla bağlantılı bir tarikattır. Tekke ve tarikatlar kapatıldığında Mevlevilik zarar görmemiştir. Devletin koruduğu bir tarikattir.

9.HAYDARİLİK: 13.yy'da Anadolu'da etkin olan bir tarikattır. KUTBETTİN HAYDAR adında bir Türk şeyhi tarafından kurulmuştur. Kalenderilerle paralel inançlara sahiplerdir. Moğol istilasından sonra Anadoluya etkin olmuştur.

10.KALENDERİLİK: 10.yy'da Orta Asya ve İran'da ortaya çıkan sufi bir akımdır. 12.yy'da bir sufi olan CELALEDDİN SAFİ ile birlikte kurumsallaşmıştı. Orta dogu ve orta asyada geniş bir taraftar kitlesine sahip olmuştur. Moğol istilasından sonra Anadoluya etkın olmustur. Müritlerine abdal adı verilir. Ahlak ve şeri kurallar tanınmaz. Müritleri evlenmezler.

11.VEFAİLİK:  VEFAİ tarafından 14.yy da kurulmuş ve daha sonra Bektaşiliğin içinde erimiş bir tarikattır.

12.BABAİLİK: Baba ilyas ve Baba ishak adında 2 Türk dervişinin kurduğu bir tarikattır. Reenkarnasyon inancı vardır. Tanrının BABA İLYASIN bedeninde zühur ettiğine inanılır.


 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder