BEGİL OĞLU EMRENİN DESTANINI
BEYAN EDER
KAM Gön oğlu Han Bayındır yerinden kalkmıştı. Ak otağını
kara yerin üzerine diktirmişti. Alaca gölgeliği gök yüzüne
yükselmişti. Bin yerde ipek halıcığı döşenmişti. İç Oğuz, Dış Oğuz
beyleri toplanmıştı.
Dokuz Tümen Gürcistan'ın haracı geldi. Bir at, bir kılıç, bir
çomak70 getirdiler. Bayındır Han çok müteessir oldu. Dedem Korkut
geldi neşeli havalar çaldı, hanım niye müteessir oluyorsun dedi.
Der: Nasıl müteessir olmayayım, her yıl altın akçe gelirdi, yiğide
beye verirdik, hatırları hoş olurdu, şimdi bunu kime verelim ki
hatırı hoş olsun dedi. Dede Korkut der: Hanım bunun ü.ünü de bir
yiğide verelim dedi. Oğuz iline karakol olsun dedi. Han Bayındır
kime verelim dedi. Sağına soluna baktı, kimse razı olmadı. Begil
derlerdi bir yiğit var idi, ona baktı, der: Sen ne dersin? Begil razı
oldu. Kalktı yeri .ptü Dedem Korkut himmet kılıcını beline bağladı,
çomağı omzuna koydu, yayı koluna geçirdi.
Koç aygırı çektirdi bu da bindi. Hasımını akrabasını ayırdı,
evini ..zdü, Oğuz'dan göç eyledi. Berdeye, Genceye varıp vatan
tuttu. Dokuz Tümen Gürcistan ağzına varıp kondu, karakolluk
eyledi. Yabancı, kafir gelse başını Oğuz'a armağan gönderirdi. Yılda
bir kerre Bayındır Han'ın divanına varırdı.
Yine Bayındır Han'dan adam geldi acele gelesin diyerek.
Sonra Begil geldi, peşkeşini çekti. Bayındır Han'ın elini .ptü. Han da
Begil’i misafir etti, güzel at, güzel kaftan, bol harçlık verdi. Üç gün
de Begil’i av şikar71 etiyle misafir edelim beyler dedi. Av ilan ettiler.
Vakfa ki av hazırlığı oldu, kimi atını över, kimi kılıcını, kimi
çekip ok atmasını över. Salur Kazan ne atını .vdü, ne kendisini
.vdü, amma Begil’in hünerini söyledi.
Üç yüz altmış altı alp ava binse, kanlı geyik üzerine yürüyüş
olsa, Begil ne yay kurardı, ne ok atardı, hemen yayı bileğinden
çıkarırdı boğanın yabani geyiğin boynuna atardı, çekip durdururdu.
Zayıf ise kulağını delerdi avda belli olsun diye, amma semiz olsa
boğazlardı. Eğer beyler geyik avlasa, kulağı delik olsa, Begil
sevincidir diye Begil'e gönderirlerdi.
Kazan Bey der: Bu hüner atın mıdır, erin midir? Hanım,
erindir dediler. Han der: Yok, at işlemese er .vünmez, hüner atındır
dedi. Bu söz Begil'e hoş gelmedi. Begil der: Alplar içinde bizi
kuskunumuzdan72 balçığa batırdın dedi. Bayındır Han'ın bahşişini
.nüne d.ktü, hana küstü, divandan çıktı. Atını çektiler, ela g.zlü
yiğitlerini alıp evine geldi.
Oğlancıkları karşı geldi, okşamadı. Ak yüzlü hatunu île
konuşmadı. Hatun burada söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Altın tahtımın sahibi beyim yiğit
Göz açıp da g.rdüğüm
G.nül verim sevdiğim
Kalkıp yerinden doğrulu verdin
Ela g.zlü yiğitlerini yanına aldın
Arku Beli Ala Dağdan geceleyin aştın
Akıntılı güzel sudan geceleyin geçtin
Ak alınlı Bayındır Hanın divanına geceleyin vardın
Ela g.zlü beyler ile yedin içtin
Kavimli kavmi ile atıştı mı
Garip başın kavgada kaldı mı
Hani hanım altında güzel atın yok
.stünde altın miğfer cübbesi yok
Ela g.zlü beylerini! okşamazsın
Akça yüzlü güzelinle söyleşmezsin
Nedir halin
dedi. Begil söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Kalkıp yerimden doğrulu verdim
Yelesi kara cins atıma sıçrayıp bindim
Arku Beli Ala Dağdan geceleyin aştım
Ak alınlı Bayındırın divanına dört nala vardım
Ela g.zlü beyler ile yedim içtim
Kavimliyi kavmi ile iyi g.rdüm
Hanımın nazarı bizden d.nmüş g.rdüm
Eli günü terk ederek Dokuz Tümen Gürcistana gidelim
Oğuza asi oldum belli bilin
dedi. Hatun der: Yiğidim bey yiğidim, padişahlar Tanrı’nın
gölgesidir, padişahına asi olanın işi rast gelmez, arı g.nülde pas olsa
şarap acar, sen gideli hanım çapraz yatan alaca dağların
avlanmamıştır, ava bin g.nlün açıtsın dedi. Begil baktı hatun kişinin
aklı, s.zü iyidir. Cins atını çektirip sıçradı bindi, ava gitti.
Av avlayarak gezerken .nünden bir pareli geyik çıktı. Begil
buna at sürdü. Boğanın ardından erişti, yay kirişini boynuna attı.
Boğanın canı acımıştı, kendisini bir yüksek yerden attı. Begit atın
gemini yenemedi, beraber uçtu. Sağ oyluğu kayaya dokundu kırıldı.
Begjl kalktı, ağladı, der: Büyük oğlum, büyük kardeşim yok.
Hemen okluğundan gez çıkarıp atının eyerinin arkasındaki kayışları
çekti kopardı. Kaftanının altından ayağını sımsıkı sardı. Var
kuvvetiyle atının yelesine düştü. Avcılardan ayrı, tülbendi boğazına
geçti, yurdunun ucuna geldi.
Oğlancığı Emren Yiğit babasına karşı geldi. G.rdü benzi
sararmış, tülbendi boğazına geçmiş. Arkadaşlarını sorup oğlan
burada söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Kalkıp yerinden doğrulu verdin
Yelesi kara cins atına sıçrayıp bindin
Çapraz yatan ala dağlar eteğine ava vardın
Kara elbiseli kafirlere rastladın mı
Ela g.zlü yiğitlerini kırdırdın mı
Ağız dilden bir kaç kelime haber bana
Kara başım kurban olsun babam sana
dedi. Begil oğluna söylemiş, görelim hanım ne söylemiş :
Dedi:
Oğul oğul ay oğul
Kalkıp yerinden doğrulu verdim
Kara dağlar .nüne ava bindim
Kara elbiseli kafirlere rastlamadım
Ela g.zlü yiğitlerimi kırdırmadım
Sağdır esendir yiğitlerim oğul kaygılanma
Üç gündür keyfim yok73 oğul
At üzerinden beni tut döşeğime çıkar
dedi. Aslan yavrusu yine aslandır, babasını at üzerinden kavradı
tuttu, yatağına çıkardı. Cübbesini üzerine bürüdü, kapısını .rttü.
Beri yandan yiğit beyler g.rdüler ki av bozulmuş, her biri
evli evine geldi.
Begil beş gün oldu divana çıkmadı. Ayağının kırıldığını
kimseye söylemedi.
Bir gece yatağında acı acı inledi, ah etti. Hatunu dedi: Bey
yiğidim, kalabalık düşman gelse dönmezdin, butuna alaca ok
saplansa inlemezdin, insan koynunda yatan helallisine sırrını
söylemez mi olur, nedir halin dedi Begil der: Güzelim attan düştüm,
ayağım kırıldı dedi.
Kadın elini eline çaldı hizmetçiye söyledi. Hizmetçi çıkıp
kapıcıya söyledi. Otuz iki dişten çıkan bütün yurda yayıldı, Begil
attan düşmüş ayağı kırılmış diye.
Meğer kafirin casusu var idi. Bu haberi işitip vardı Tekür'e haber
verdi. Tekür der: Kalkarak yerinizden doğrulun, yattığı yerde Bey
Begil'i tutun, ak ellerini pazusundan bağlayın, ansızın güzel basını
kesin, alca kanını yer yüzüne dokun, etini gününü yağmalayın,
kızını gelinini esir edin dedi.
Meğer Begil'in de orada casusu hazırdı. Begil'e haber
gönderdi, der: Başınızın çaresine bakın, üzerinize düşman geliyor
dedi. Begil yukarı baktı, gök ırak yer katı dedi. Oğlancığını yanına
getirip söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Oğul oğul ay oğul
Karanlıklı gözlerimin aydını oğul
Gü.lü belimin kuvveti oğul
Gör Ahir neler oldu
Neler koptu benim başıma
dedi.
Kalkıp oğul yerimden doğrulu verdim
Boynu kırılsın al aygıra sıçrayıp bindim
Av avlayıp kuş kuşlayıp gezer iken
Bunaldı sür.tü beni yere çaldı
Sağ oyluğum kırıldı
Benim kara başıma neler geldi
Kara kara dağlardan haber aşmış
Kanlı kanlı sulardan haber geçmiş
Demir Kapı Derbendinden haber varmış
Alaca atlı Şökli Melik müthiş pusu kurmuş
Pususundan kara dağlara duman düşmüş
Yattığı yerde Bey Begili futun demiş
Pazusundan ak ellerini bağlayın demiş
Kan alaca yurdunu yağmalayın demiş
Akça yüzlü kızını gelinini esir edin demiş
Kalkıp oğul yerinden doğrulu ver
Yelesi kara cins atına sıçrayıp bin
Çapraz yatan Ala Dağı geceleyin aş
Ak alınlı Bayındır Hanın divanına geceleyin var
Ağız dilden Bayındıra selam ver
Beyler beyi olan Kazanın elini öp
Ak sakallı babam darda de
Elbette ve elbette Kazan Bey bana yetişsin dedi de
Gelmez isen memleket bozulup harap olur
Kızım gelinim esir gitti belli bil
dedi. Burada oğlan babasına söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Baba ne s.ylüyorsun ne diyorsun
Bağrım ile yüreğimi ne dağlıyorsun
Kalkıp yerimden doğrulmam74 yok
Yelesi kara cins atıma binmem yok
Arku Beli Ala Dağı anlayarak aşmam yok
Ak alınlı Bayındırın divanına varmam yok
Kazan kimdir benim onun elini öpmem yok
Altındaki al aygırı bana ver
Kan terletip koşturayım senin için
Yapışı sağlam demir giyimini bana ver
Yen yakalar diktireyim senin için
Kara çelik öz kılıcını bana ver
Birdenbire başlar keseyim senin için
Kargı dalı mızrağını bana ver
Göğsünden er mızraklıyayım senin için
Ak tüylü delici okunu bana ver
Erden ere geçireyim senin için
Ela g.zlü ü. yüz yiğidini bana ver arkadaşlığa
Muhammed dini yoluna savaşayım senin çin
dedi. Begil der: Öleyim ağzın için oğul, belki de benim geçmiş
günümü andırtmazsın dedi. Bre giyimimi getirin oğlum giysin, al
aygırımı getirin oğlum binsin, memleket ürkmeden oğlum meydana
varsın girsin dedi.
Oğlanı donattılar. Babası ile anası ile geldi g.rüştü, ellerini
.ptü. Üç yüz yiğidi yanına aldı, meydana vardı. Al aygır ne zaman
düşman kokusunu alsa ayağını yere döverdi, tozu göğe çıkardı.
Kafirler der: Bu at Begil'indir, biz kaçarız. Tekür der: Bre iyi bakın,
bu gelen Begil ise sizden önce ben kaçarım dedi. G.zcü gözetledi,
g.rdü ki at Begil'in Begil üzerinde değil, amma bir kuş kadar
oğlandır. Gelip teküre haber verdi, der: At, giyim kuşam ve miğfer
Begil’in, Begil içinde değil dedi. Tekür der: Yüz adam seçilin,
tarraka75 çatlasın oğlanı korkutun, oğlan kuş yürekli olur, meydanı
bırakır kaçar dedi.
Yüz kafir seçilip oğlanın üzerine gelmiş, oğlana kafir
söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Oğlan oğlan ey oğlan
Haramzade76 oğlan
Altında al aygırı zayıf oğlan
Kara çelik öz kılıcı çentik oğlan
Elindeki mızrağı kırık oğlan
Ak kirişli yayı kısa oğlan
Okluğunda doksan oku seyrek oğlan
Yanındaki arkadaşları çıplak oğlan
Karanlıklı gözleri fersiz oğlan
Şökli Melik şana müthiş pusu kurdu
Meydandaki şu oğlanı tutun
Pazusundan ak ellerini bağlayın
Birdenbire güzel başını kesin
Alca kanını yer yüzüne d.kün dedi
Ak sakallı baban var ise ağlatma
Ak bür.ekli anan var ise sızlatma
Yalnız yiğit alp olmaz
Yavşan dibi berk olmaz
Belası gelmiş kavat oğlu kavat
Çekilip dön buradan
dedi. Oğlan da burada söylemiş, görelim ne söylemiş:
Der:
Herze merze söyleme bre itir77 kafir
Altımda al aygırımı ne beğenmezsin
Seni g.rdü oynar
.stümdeki demir giyimim omuzumu kısar
Kara çelik öz kılıcım kınını doğrar
Kargı dalı mızrağımı ne beğenmezsin
Göğsünü delip göğe fırlar
Akça kirişli katı yayım zarı zarı inle
Yanımda yiğitlerim savaş üüer
Alp ere korku vermek ayıp otur
Beri gel bre kafir savaşalım
dedi. Kafir der: Oğuz'un arsızı Türkmen'in delisine benzer, bak hele
şuna dedi.
Tekür der: Varın sorun oğlan Begil'in nesidir dedi, Kafir gelip
oğlana söylemiş, görelim nasıl söylemiş :
Der:
Altındaki al aygırı biliriz Begilindir Begil hani
Kara çelik öz kılıcın Begilindir Begil hani
.stündeki demir giyimin Begilindir Begil hani
Yanındaki yiğitler Begilindir Begil hani
Eğer Begil burda imişse
Geceye kadar cenk edeydik
Akça kirişli katı yaylar çekişeydik
Ak tüylü delici oklar atışaydık
Sen Begilin nesisin oğlan söyle bize
dedi. Begil oğlu burada söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:
Der:
Bre kafir sen beni bilmez misin
Ak alınlı Bayındır Han'ın beyler beyisi Solur Kazan, kardeşi
Kara Göne, Dönebilmez Dülek Evrren, Düzen oğlu Alp Rüstem, boz
atlı Beyrek, Bey Begil’in evinde içiyorlardı, senden casus geldi
adındaki al aygıra Begil beni bindirdi, kara çelik öz kılıcını kuvvet
verdi, kargı dalı mızrağını himmet verdi, yanındaki ü. yüz yiğidini
bana arkadaşlığa verdi, ben Begil’n oğluyum bre kafir, beri gel
d.vüşelim dedi. Kafir Tekür der: Dayan bre kavat oğlu, ben sana
varayım dedi.
Altı kanatlı gürzünü ele aldı, oğlanı üzerine sürdü. Oğlan
kalkanını gürze karşı tuttu. Yukarıdan aşağı kafir oğlana müthiş
vurdu. Kalkanını ufattı, miğferini ezdi, göz kapaklarını sıyırdı,
oğlanı yenemedi. Gürz ite d.vüştüler, kara çelik öz kılıçla çekiştiler,
sere serpe meydanda kılıçlaştılar, omuzları doğrandı, kılıçları
utandı, birbirini yenemediler Kargı daha mızraklarla kırıştılar,
meydanda boğa gibi süsüştüler, göğüsleri delindi, mızrakları kırıldı,
birbirini yenemedler. At üzerinden ikisi kapıştılar, çekiştiler. Kafirin
gücü ziyade, oğlan perişan oldu. Allah Taala’ya yalvarıp söylemiş,
görelim nasıl söylemiş:
Der:
Yücelerden yücesin yüce Tanrı
Kimse bilmez nicesin güzel Tanrı
Sen Ademe taç giydirdin
Şeytana lanet kıldın
Bir suçtan .türü dergahtan sürdün
İbrahimi tutturdun
Hanım deriye sardın
Kaldırıp ötece attırdın
Ateşi gülistan79 kıldın
Birliğine sığındım
Aziz Allah hocam bana medet
dedi. Kafir der: Oğlan yenildinse Tanrı'na mı yalvarıyorsun, senin
bir Tanrın var ise benim yetmiş iki puthanem var dedi. Oğlan der:
Ya asi mel'un, sen putlarına yalvarıyorsan ben alemleri yoktan var
eden Allah'ıma sığındım dedi.
Hak Taala Cebrail’e buyurdu ki: Ya Cebrail, var, şu kuluma
kırk er kadar kuvvet verdim dedi. Oğlan kafiri kaldırdı yere vurdu.
Burnundan kanı düdük gibi fışkırdı. Sıçrayıp şahin gibi kafirin
boğazını eline aldı. Kafir der: Yiğit aman, sizin dine ne derler,
dinine girdim dedi. Parmak kaldırıp, şehadet getirip müslüman
oldu. Geri kalan kafirler bilip, meydanı bırakıp kaçtı.
Akıncılar kafirin elini gününü vurup kızını gelinini esir
ettiler. Oğlan babasına müjdeci gönderdi. hasmımı yendim dedi.
Ak sakallı babası karşı geldi. Oğlunun boynunu kucakladı.
D.nüp evlerine geldiler.
Karşı yatan kara dağdan oğlana yaylak verdi. Kara koçu
koşucu attan tavla verdi. Akça yüzlü oğluna akça koyun şölenlik
verdi. Ela g.zlü oğluna al duvaklı gelin aldı. Ak alınlı Bayındır
Han'a hisse çıkardı.
Oğlunu aldı Bayındır Han'ın divanına vardı. El .ptü. Padişah
Kazan oğlu Uruz'un sağ yanında ona yer gösterdi. Cübbe, çuha,
sırmalı elbise giydirdi. Dedem Korkut gelip neşeli havalar çaldı, bu
Oğuznameyi düzdü koştu, Begil oğlu Emre'nin olsun dedi. Gaziler
başına ne geldiğini söyledi.
Dua edeyim hanım: Yerli kara dağların yıkılmasın. Gölgeli
koca ağacın kesilmesin. Allah'ın verdiği ümidin kesilmesin.
Günahınızı adı güzel Muhammed’e bağışlasın hanım hey!...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder