KAZILIK KOCA OĞLU YİGENEK DESTANINI BEYAN EDER

                                                               KAZILIK KOCA OĞLU YİGENEK

                                                                     DESTANINI BEYAN EDER

                                                                               HANIM HEY

KAM Gön oğlu HAn Bayındır yerinden kalkmıştı. KarA yerin

üzerine ak otağını dikmişti. Alaca gölgeliği gök yüzüne yükselmişti.

Bin yerde ipek halıcığı döşenmişti. İç Oğuz, Dış Oğuz beyleri

sohbete toplanmıştı. Yeme içme idi.

Kazılık Koca derlerdi bir kişi var idi. Bayındır Han'ın veziri

idi. Şarabın keskini başına çıktı. Kaba dizi üzerine ..ktü. Bayındır

Han'dan akın diledi. Bayındır Han izin verdi. Nereye istersen git

dedi.

Kazılık Koca iş g.rmüş, işe yarar odamdı. İşe yarar yaşlılarını

yanına topladı, teçhizat ve levazımı île yola girdi. Çok dağlar, dere

tepe geçti. Günlerden bir gün Düzmürd Kalesi'ne geldi. Karadeniz

kenarında idi. Ona erişip kondular.

O kalenin bir tekürü var idi. Adına Arşın oğlu Direk Tekür

derlerdi. O kafirin altmış arşın boyu var idi. Altmış batman gürz

vururdu, çok kuvvetli yay çekerdi. Kazılık Koca kaleye yetişir

yetişmez cenge başladı. Sonra o tekür kaleden dışarı çıktı, meydana

girdi, er diledi. Kazılık Koca onu g.rür görmez yel gibi yetişti, tutkal

gibi yapıştı. Kafirin ensesine bir kılıç vurdu, zerre kadar

kestiremedi. Sıra kafire geldi. O altmış batman gürz ile Kazılık

Koca'ya tepeden aşağı tutup çaldı. Yalan dünya başına dar oldu

düdük gibi kan fışkırdı. Kazılık Koca'yı yakolayıp tutup kaleye

koydular. Yiğitleri durmayıp kaçtılar. Kazılık Koca tam on altı yıl

kalede esir oldu. Sonra Emen derlerdi bir kişi altı kerre varıp kaleyi

alamadı.

Meğer hanım, Kazılık Koca esir olduğu vakit bir oğlancığı var

idi. Bir yaşında idi. On beş yaşına girdi, yiğit oldu. Babasını .ldü

biliyordu. Yasak eylemişlerdi, esir olduğunu oğlandan saklıyorlardı.

O oğlanın adına Yigenek derlerdi.

Günlerden bir gün Yigenek oturup beyler ile sohbet ederken,

Kara Göne oğlu Budak ile uyuşamadı. Birbirine söz atıştılar. Budak

der: Burada boş laf edip ne yapıyorsun, mademki er diliyorsun,

varıp babanı kurtarsana, on altı yıldır esirdir dedi. Yigenek bu

haberi işitince yüreği oynadı, kara bağrı sarsıldı. Kalktı. Bayındır

Han'ın huzuruna vardı, yere yüz koydu, der:

Sabah erken sapa yerde dikilince ak otağa

Atlas ile yapılınca mavi gölgelikli

Tavla tavla çekilince yiğit atlı

Çağınp yardım isteyince bol çavuşla

Çalkandığında yağ d.külen bol nimetli

Darda kalmış yiğidin arkası

Zavallının biçarenin ümidi

Türkistanın direği

Yırtıcı kuşun yavrusu

Amıt suyunun aslanı

Karacuğun kaplanı

Devletli han medet

Bana asker ver, beni babamın esir olduğu kaleye gönder dedi.

Bayındır Han buyurdu, yirmi dört sancak beyi gelsin dedi.

Önce Demirpakı Derbendinde bey olan, kargı mızrak ucunda er

böğürten, hasıma yetiştiğinde kimsin diye sormayan Kıyan Selçuk

oğlu Deli Dündar seninle beraber varsın dedi. Aygır Gözler

Suyu'ndan at yüzdüren, elli yedi kalenin kilidini alan Eylik Koca

oğlu Dülek Evren beraber varsın dedi. Çift burçtan kayın oku

durmadan geçen Yağrıncı oğlu Kalmış seninle beraber varsın. Üç

kerre düşman görmese kan ağlayan Toğsun oğlu Rüstem beraber

varsın dedi. Ejderhalar ağzından adam alan Deli Evren beraber

varsın. Yer yüzünün bir uçundan bir ucuna yetişeyim diyen Soğan

Sarı beraber varsın. Sayılmakla Oğuz erenleri tükense olmaz.

Bayındır Han yirmi dört kahraman sancak beyini Yigeneğe

arkadaşlığa verdi. Beyler toplanıp hazırlıklarını yaptılar.

Meğer o gece Yigenek rüya g.rdü. Rüyasını arkadaşlarına

söyledi, görelim hanım ne söyledi:

Der: Beyler birdenbire kara başım, g.züm uykuda iken rüya

g.rdü. Ela g.zümü açıp dünya g.rdüm. Ak boz atlar koşturan alplar

g.rdüm. Ak miğferli alpları yanıma aldım. Ak sakallı Dede

Korkut'tan öğüt aldım. Ataca yatan kara dağları aştım. İleri yatan

Karadeniz'e girdim. Gemi yapıp gömleğimi çıkardım yelken kurdum.

İleri yatan denizi deldim geçtim. Öteki kara dağın bir yanında alnı

başı parlayan bir er g.rdüm. Kalkıp yerimden doğruldum. Kargı dilli

öz mızrağımı kaptım. Karşılayıp o ere vardım. Karşısından o eri

mızraklayacağım zaman denedim. Göz ucu île o ere baktım. Dayırn

Emen imiş onu bildim. D.ndüm o ere selam verdim. Oğuz

ellerinden kimsin dedim. Gözkapaklarını kaldırıp yüzüme baktı.

Oğul Yıgenek nereye gidiyorsun dedî, söyledi. Ben dedim: Düzmürd

kalesine gidiyorum, babam orada esir imiş dedim. Burada dayım

bana söyledi:

Der:,

Yetiştiğinde yel yetişmezdi yedi vurgunum

Yedi bayırın kurduna benzerdi yiğitlerim

Yedi kimiyle kurulurdu benim yayım

Kayın dalı tüylerinden som altınlı benim okum

Yel esti yağmur yağdı yükü koptu

Yedi defa vardım o kaleyi alamadım geri d.ndüm

Benden daha er çıkmayasın Yigeneğim dön

dedi. Yigenek rüyasında dayısına söylemiş:

Der:

Kalkıp yerinden doğrulduğunda

Ela g.zlü bey yiğitleri yanına almadın

Adı belli beylerle sen at koşturmadın

Beş akçeli süvarileri arkadaş ettin

Onun için o kaleyi sen alamadın

demiş. Yigenek yine der:

Kese kese yemeğe yahni güzel

Kesme gününde kumandan hızlı güzel

Daim geldiğince dursa devlet güzel

Bildiğini unutmasa akıl güzel

Hasmından dönmese kaçmasa erlik güzel

dedi.

Bu rüyayı Yigenek arkadaşlarına hikaye eyledi. Meğer dayısı

Emen orada yakın idi. Cümle beylerle arkadaş olup gittiler.

Düzmürd Kalesine yetişince etrafını çevirip gittiler kondular.

Kafirler bunları g.rünce Arşın oğlu Direk Tekür'e haber

verdiler. O mel'un da kaleden dışarı çıkıp bunların karşısına geçti, er

diledi. Kıyan Selçuk oğlu Deli Dündar yerinden kalkı verdi, altmış

tutam sivri mızrağını koltuğa kısıp o kafiri karşısından

mızraklayayım dedi, mızraklayamadı. Kafir Tekür yakalayıp zorladı,

mızrağını çekti elinden aldı. O altmış batman gürz ile Dündar'ı

tepeden aşağı tutup çaldı. Geniş dünya başına dar oldu. Cins atını

çevirdi, çekilip d.ndü. Ondan sonra Dönebilmez Dülek Evren altı

kanatlı çomağı ile at tepip gelip yukarıdan aşağı kafire şiddetle

vurdu, yenemedi. Tekür yakalayıp elinden çomağını aldı, ona da

gürz ile vurdu. O da cins atını çevirdi d.ndü. Hanım, yirmi dört

sancak beyi Tekür'ün elinde perişan oldu. Sonra Kazılık Koca oğlu

Yigenek, taze yiğitcik yaradan Allah'a sığındı, .lümsüz mabudu

.vdü, der:

Yücelerden yücesin

Kimse bilmez nicesin

Aziz Tanrı

Sen anadan doğmadın

Sen babadan olmadın

Kimsenin rızkını yemedin

Kimseye gü. etmedin61

Bütün yerlerde birsin

Sen daim ve baki olan Allahsın

Ademe sen taç giydirdin

Şeytana lanet kıldın

Bir suçtan .türü huzurundan sürdün

Nemrud göğe ok attı

Karnı yarık balığı karşı tuttun

Ululuğuna haddin yok

Senin boyun kaddin62 yok

Veya cism ile ceddin yok

Vurduğunu ulutmayan Ulu Tanrı

Bastığını belirtmeyen belli Tanrı

Kaldırdığını göğe yetiştiren güzel Tanrı

Kızdığını kahreden kahhar Tanrı

Birliğine sığındım Rabbim kadir Tanrı

Medet senden

Kara elbiseli kafire at tepiyorum

İşimi sen yoluna koy

dedi. Hemen at sürdü. Yel gibi yetişti, tutkal gibi yapıştı. Kafirin

omuzuna bir kılıç vurdu. Giyimini kuşamını doğradı, altı parmak

derinliğinde yara açtı. Kara kanı fışkırdı, kara kalçası, çizmesi dolu

kan oldu. Kara başı bunaldı darda kaldı. Hemen d.ndü kaleye kaçtı.

Yigenek ardından yetişti. Kale kapısına girmişken kara çelik öz kılıcı

ile ensesine öyle çaldı ki başı top gibi yere düştü. Ondan sonra

Yigenek atını d.ndürdü. askerin yanma geldi.

Esir olan Kazılık Koca'yı bırakı vermişler, çıkıp geldi. Hay

bey yiğitler kafiri kim .ldürdü diyerek söylemiş, görelim hanım ne

söylemiş:

Der:

Develerin dişisini gebe koydum

Erkek midir dişi midir onu bilsem

Kara elimin koyununu gebe koydum

Koç mudur koyun mudur onu bilsem

Ela g.zlü güzel helalimi hamile koydum

Erkek midir kız mıdır onu bilsem

Bre bey yiğitler haber bana Yaradanın aşkına

dedi. Yigenek burada söylemiş, görelim hanım ne söylemiş:

Der:

Develerin dişisini gebe koydun erkek oldu

Kara elde koyununu gebe koydun koç oldu

Ela g.zlü güzel helalin! hamile koydun aslan oldu

dedi. Yigenek babası île g.rüştü. Ondan sonra gerikalan beyler

g.rüştü. Sonra hep birden beyler kaleye yürüyüş ettiler,

yağmaladılar.

Babası ile Yigenek gizli yaka tutarak koklaştılar, iki hasret

birbiriyle buluştular, ıssız yerin kurdu gibi uluştular. Tanrı'ya

şükürler kıldılar.

Kalenin kilisesini yıkıp yerine mescit yaptılar. Aziz Tanrı

adına hutbe okuttular. Kuşun alaca kanım, kumaşın arısını, kızın

güzelini, dokuz katlı içlenmiş süslü elbise, cübbe Bayındır Han'a

hisse çıkardılar. Geri kalanını gazilere bağışladılar. D.ndüler,

evlerine geldiler.

Dedem Korkut gelip destan söyledi, deyiş dedi. Bu

Oğuzname Yigeneğin olsun dedi

Dua edeyim hanım : Yerli kara dağların yıkılmasın. Gölgeli

koca ağacın kesilmesin. Ak sakallı babanın yeri cennet olsun. Ak

bür.ekli ananın yeri cennet olsun. Ahir sonu an imandan ayırmasın.

Ak olnında beş kelime dua kıldık kabul olsun. Günahınız adıı güzel

Muhammed Mustafa'nın yüzü suyuna bağışlasın hanım hey!...